Thoughts on Whether the Interrogation of Defendant Is Compulsory in Appeal Court and Usage of Segbis in This Process

• Author: Hakan KARAKEHYA ? Asuman INCE TUNÇER
• Pages: 99-136

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:8 Sayı:2 Yıl 201799

Hakan KARAKEHYA 

Asuman İNCE TUNÇER

Özet

İstinaf, Ceza Muhakemesi Kanununda, ilk derece mahkemesi h ükümlerine karşı

kabul edilmiş olağan bir kanun yoludur. Özellikle ilk derece mahkemesinin vermiş oldu ğu

hükmün, hukuki yönünün yanında maddi açıdan da denetlenmesine imkân tanıması

sebebiyle, hukuk sistemi içerisinde önemli bir ihtiyaca cevap vermektedir.

Ceza yargılamasındaki önemli delillerden birisi olan sanık beyanı ise, duruşma

sırasında sorgu ile elde edilmektedir. Bu bağlamda sorgu ispat bakımından yargılamadaki

önemli işlemlerden birisidir. Bunun yanında sanığın sorgusu savunma bakımından ayrıca

önem arz eder. Nitekim sorgu sırasında sanık, hakkındaki isnatlara cevap verme ve

hakkında hüküm kuracak yargılama makamı önünde doğrudan savunma yapma imkânına

sahip olur.

Bu çalışmada gerek ispat gerekse savunma bakımından önemli bir muhakeme

işlemi olan sorgunun istinaf yargılamasında yapılmasının zorunlu olup olmadığı

irdelenecektir. Ayrıca söz konu su işleme ilişkin istinafta ortaya çıkabilecek sorunlar,

doktrindeki görüşler değerlendirilerek eleştirel bir tarzda dile getirilecektir. Kendi

görüşlerimiz ise neden-sonuç ilişkisi içerisinde gerekçelendirilerek ortaya konulacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kanun yolları, istinaf, SEGBİS, sorgu, bilişim yoluyla sorgu,

ceza muhakemesi hukuku.

Abstract

The appeal is an ordinary remedy in the Code of Criminal Procedure which is

accepted against the provisions of the first instance court. It responds to an important need

within the legal system because it allows the provision of the first instance court to be

examined both matter of fact and legal question.

Doç. Dr. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ceza ve Ceza Muh akemesi Hukuku

Anabilim Dalı, hkarakehya@anadolu.edu.tr

 Arş. Gör. Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku

Anabilim Dalı, asumanince@anadolu.edu.tr

İSTİNAF YARGILAMASINDA SANIĞIN SORGUSUNUN

ZORUNLU OLUP OLMADIĞI VE BU İŞLEMDE SEGBİS

KULLANIMI ÜZERİNE DÜŞÜNCELER

THOUGHTS ON WHETHER THE INTERROGATION OF DEFENDANT

İS COMPULSORY IN APPEAL COURT AND USAGE OF SEGBİS IN

THIS PROCESS

DOI: 10.21492/inuhfd.302993

Hakan KARAKEHYA – Asuman İNCE TUNÇER

100 Inonu University Law Review InULR Vol:8 No:2 Year:2017

The defendant's declaration, which is one of the most important evidence in

criminal proceedings, is obtained by interrogation during the hearing.In this context, the

interrogation is one of the important processes in judging in terms of proof. Besid es, it is

also important in terms of defense. As a matter of fact, during the interrogation, the

defendant has the opportunity to respond to th e complaints about him and to defend

himself directly in front of the authority who will judge him.

In this study, it will be examined if it is necessary or not to conduct the

interrogation, which is an important reasoning process in terms of defense, in appeal

judgment. In addition, problems that may arise in the context of this process will be

expressed critically by assessing the opinions of the doctrine. Our own opinions will be put

forward by reasoning within the causal relation.

Keywords: Legal remedies, appeal, SEGBİS, interrogation, interrogation through

information technologies, criminal procedure law.

GİRİŞ

Denetimden geçirilmeyen bir yargılama faaliyeti öngören adalet

sistemleri, teminatsız ve yetersizdir. Hukuk devletinde, yanlış kararların

yerine, maddi ve hukuki bakımdan doğru kararların verilmesi için gereken

tedbirlerin alınması zorunludur

1

. Anayasaya göre yasama ve yürütme

organları, yargılama makamlarının kararlarına uymak zorunda

olduklarından (Any. m.138/4), yargılama makamlarının kararlarını

incelemek ve bunlardaki hataları gidermek de ancak yargılama makamları

tarafından yapılabilir

2

. Hukuk sistemlerinde kanun yolları kurumu

düzenlenmek suretiyle, bu denetimin yargılama makamları tarafından

yapılmasına imkân tanınmıştır

3

. Bu bağlamda yargılama makamı

1

YÜCE, Turhan Tufan: Ceza Muhakemesi Hukukunda Hukuk Devleti Esasları, Atatürk

Üniversitesi Basımevi, Erzurum 1968, s.69.

2

TOROSLU, Nevzat/ FEYZİOĞLU, Metin: Ceza Muhakemesi Hukuku, 14. Bası, Savaş

Yayınevi, Ankara 2015, s.319; YENİSEY, Feridun/ NUHOĞLU, Ayşe: Ceza

Muhakemesi Hukuku, 3. Bası, Seçkin Yayınevi, Ankara 2015, s. 859.

3

ABD’de hükme karşı kanun yoluna başvurabilme imkânının sanık bakımından anayasal

bir hak olmadığını söyleyen Samaha, bunu ilk kez duyan hukuk öğrencilerin genellikle

buna şaşırdığını ifade etmektedir. Amerikan Yüksek Mahkemesi (Supreme Court), 1974

yılında Ross v. Moffitt davasında devletin sanığa kanun yoluna başvuru imkânı

sağlamaya ilişkin anayasal bir yükümlülüğü bulunmadığını ifade ettikten sonra, buna

bağlı olarak kanun yoluna başvurmak isteyen yoksul sanığa müdafi atama

yükümlülüğünün de bulunmadığına hükmetmiştir. Mahkemeye göre; ilk derece

yargılamasıyla kanunyolu yargılaması arasında ciddi farklılıklar vardır. Devlet tarafından

bakıldığında, ilk derece yargılamasında masumiyet karinesinden faydalanan birisinin,

suçlu bulunmuş birisine dönüştürülmesi amaçlanmaktadır. Buna bağlı olarak devlet,

delilleri mahkemeye getirmesi için savcı istihdam eder ve gerçeğin araştırılması

bakımından yoksul sanığa müdafi de atar. Tüm bu kullanılan imkânlar ve araştırmalar

İstinaf Yargılamasında Sanığın Sorgusunun Zorunlu Olup Olmadığı ve Bu İşlemde Segbis Kullanımı

üzerine Düşünceler

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi İnÜHFD Cilt:8 Sayı:2 Yıl 2017 101

tarafından verilen bir kararın hatalı olduğu veya hukuka aykırı bulunduğu

iddiası ile ortaya çıkan uyuşmazlığın çözülmek üzere, yeniden bir

yargılama makamı önüne götürülmesini sağlayan hukuki yola, kanunyolu

denilmektedir

4

.

İstinaf ise

5

, ilk derece ceza mahkemelerinin verdikleri hükümlerin,

bölge adliye mahkemesi (BAM) tarafından maddi ve hukuki yönden

incelenmesini sağlayan bir kanun yoludur

6

. 5271 s. Ceza Muhakemesi

Kanununda (CMK’da) olağan kanun yolları arasında istinafa ilişkin

hükümlere de yer verilmiştir. Ancak bu düzenlemelere bakarak, ülkemiz

açısından ilk istinaf denemesinin CMK ile yaşandığı şeklinde bir

düşünceye kapılmamak gerekir. İstinaf kurumuna ilişkin ülkemizdeki ilk

tecrübeyi, 5 Haziran 1879’da yürürlüğe giren Mehakimi Nizamiye

Teşkilatı Kanunu Muvakkat ile Osmanlı döneminde kurulan ikinci derece

(istinaf) mahkemeleri oluşturmaktadır. Bu mahkemeler; kendi

hâkimlerinin olmaması ve görev yapan hâkimlerin hukuk eğitimi almamış

kimselerden olması nedeniyle yanlış kararların çıkması, hem ilk derece

mahkemesi hem de istinaf mahkemesi olarak görev yapmaları ve adaletin

süratle dağıtılmasına engel olmaları nedeniyle, 7 Nisan 1924’de

kaldırılmıştır

7

. Ancak gelişen süreçte yargılamalar sonunda verilen

kararları maddi yönden de layıkıyla denetleyecek bir kuruma olan ihtiyaç,

hukuk literatüründe sıklıkla dile getirilmiştir.

sonucunda sanığın masumiyet karinesi kaldırılarak, suçluluğuna kanaat getirilmiş ise,

artık devlet sanığa kanun yoluna başvuru imkânı sağlamak ve yoksulsa kanunyolu

aşamasında ona bir müdafi atamak zorunda değildir. Yüksek mahkemenin bu kararına

rağmen bugün ABD’deki her bir devlette (eyalette), kanuni o larak kanun yoluna başvuru

hakkı bireylere tanınmıştır. SAMAHA, Joel: Criminal P rocedure, 9. Edition, Cengage

Learning, USA 2015, s.562.

4

KUNTER, Nu rullah / YENİSEY, Feridun: Ceza Muhakemesi Hukuku, 11. Bası, Beta

Yayınevi, İstanbul 2000, s.1026; TOROSLU / FEYZİOĞLU, s.319 vd.; YENİSEY /

NUHOĞLU, s. 859.

5

Medeni muhakemede istinaf yolunun uygulanmasına ilişkin ayrıntılı açıklamalar için

bkz. AKKAYA, Tolga: Medeni Usul Hukukunda İstinaf, Yetkin Yayınları, Ankara 2009.

6

BEULKE, Werner: Strafprozessrecht, 12. Auflage, C.F. Müller, Deutschland 2012,

s.365; TURHAN, Faruk: Ceza Muhakemesi Hukuku, Asil Yayınevi, Ankara 2006, s.406.

7

5271 s. CMK’d a yer verilen ancak bir türlü uygulamaya geçirilmeyen istinaf kanunyolu

hukukumuza ilk kez, 18 08 tarihli Fransız Ceza Muhakemesi Kanunundan alınan 1879

tarihli Usul-ü Muhakemat-ı Cezaiye Kanun-ı Muvakkatla girmiştir. YENİSEY, Feridun:

Ceza Muhakemesinde İstinaf ve Yeniden Kabulü Sorunu, İstanbul, Fakülteler Matbaası

1979, s. 7 vd.; 38.