The use of force not amounting to war

• Author: Ars. Gör. M. Yusuf EREN
• Pages: 230-259

Arş. Gör. M.Yusuf EREN

230 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:3 Sayı:2 Yıl 2012

THE USE OF FORCE NOT AMOUNTING TO WAR

ABSTRACT

The international community has a very dynamic nature. There is a

continuous trend of violence and war. To prevent this negative situation,

The United Nations, gained a very importa nt principle to international

law, called "the prohibition of the use of force". However, in pr actice, we

can see that the prohibition had not been implemented at all. One of the

most important reasons for this, is ther e is no complete consensus whether

to accor dance with international law in the use of force not amounting to

war such a s retorsion, r etaliation a nd intervention. Because of not

containing any force, retorsion does not constitute a violation of the

prohibition of the use of force. Retaliation methods contains many of the

acts of use of force. In this regard, acts of retaliation which are involving

the use of force, are contrary to interna tional law. Although the

intervention method is contra ry to the principle of non-inter ference in the

internal affairs of a sovereign and independent states, interventions for

humanitaria n reasons must be presumed to conform to international la w.

Keywords: Prohibition of Use of Force, Retorsion, Retaliation,

Intervention, Embargo

I. GİRİŞ

Barış kelimesi genel anlamda düşmanlığın olmaması; şiddetten,

kavgadan, savaştan uzaklaşma; uyum, birlik, bütünlük içinde yaşama

anlamlarına gelmektedir. İnsan fıtratının en saf duygularından olan sevgi,

hoşgörü, uzlaşı gibi melekeler aslında “barış” olgusunun da temelini

oluşturmaktadır. İnsanlar söz konusu melekeleri kaybetmeye başladıkça;

yaşama, yaşatma, uzlaşma gibi insanın içgüdüsel olarak bünyesinde

barındırması gereken temel değerler, yerini ego, hırs, şiddet ve kaosa

bırakır. Bunun sonucunda toplumsal düzende değişiklikler boy

göstermeye başlar. Günümüzde en ufak olayları bile büyüterek sorun

haline getirmek artık insanoğlunun yeni fıtratı konumuna gelmiş

bulunmaktadır. Barış ve hoşgörü gibi iki kıymetli değer, anlamlarını

“şiddet”le yer değiştirmiştir. Şiddet en dar kapsamıyla aile içerisinden

Uluslararası Hukukta Savaşa Varmayan Kuvvet Kullanma Yolları

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:3 Sayı:2 Yıl 2012 231

başlayarak, halka halka genişleyerek devletlerin birbirleriyle savaşmasına

kadar ulaşmıştır.

Toplumun her kesiminde şiddet örneklerine ve bunların nedenlerine

rastlamak mümkündür. Ancak tüm dünyanın geleceğini ilgilendiren şiddet

örnekleri ise devletlerarasında cereyan etmektedir. Uluslararası düzeyde

şiddet, uluslararası hukukun aktörleri tarafından yürütülen ve siyasi

düzene yeni bir denge getirmek amacında olan silahlı çatışmalar olarak

karşımıza çıkmaktadır. Dünya genelinde barış ve huzuru sağlamak için,

öncelikle devletlerarasındaki ilişkilerin düzeltilerek söz konusu

çatışmaların ortadan kaldırılması gerekmektedir. Uluslararası şiddetin

kısıtlanması ya da yasaklanması olmasa bile düzenlenmesi düşüncesi

oldukça eskilere dayanmaktadır. Bu konuda Roma İmparatorluğundan

başlayarak Birleşmiş Milletler (BM) örgütünün kurulmasına kadar tarih

boyunca şiddeti sınırlamak adına birçok adım atılmıştır. Söz konusu

adımların başarı düzeyi tartışmaya açık olsa da, toplumların nihai amacı

“küresel barışı” sağlamak olmuş ve bunu sağlayabilmek için verilen

mücadeleler gün geçtikçe artmıştır.

Bugün uluslararası barış ve güvenliğin korunmasında başlıca

sorumluluğu Birleşmiş Milletler örgütü üstlenmiştir. Bu doğrultuda BM

Antlaşması uluslararası arenada devletlerarasında kuvvet kullanılmasını

kural olarak yasaklamıştır1. Uygulanan uluslararası hukukta kuvvet

kullanılmasının yasaklanmasının ilk kabulü 16.10.1925 tarihinde

Almanya, İngiltere, İtalya, Fransa ve Belçika arasında imzalanan Ren

Misakı ile ve birçok devlet arasında ise 27.08.1928 tarihinde imzalanan

Briand-Kellogg Paktı ile gerçekleştirilmiştir2. Ancak söz konusu

antlaşmalar uluslararası barışı korumakta yetersiz kaldıklarından ve

evrensel nitelik taşımadıklarından dolayı, kuvvet kullanmanın uluslararası

1 Bkz. BM Antlaşması md. 2/4: “Teşkilatın üyeleri, milletlerarası mün asebetlerinde gerek

bir başka devletin toprak bütünlüğüne veya siyasi bağımsızlığına karşı, gerekse

Birleşmiş Milletlerin amaçları ile telif edilemeyecek herhangi bir surette, tehdide veya

kuvvet kullanılmasına başvurmaktan kaçınırlar”.

2 PAZARCI, Hüseyin; Uluslararası Hukuk, Ankara 2010, s. 517.