The Right of Visiting The Child to The Party Who Has Not Been Given Custody in The Light of Supreme Court Decisions

• Author: Fulya ERLÜLE
• Pages: 259-284

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:9 Sayı:2 Yıl 2018 259

YARGITAY KARARLARI ÇERÇEVESİNDE VELAYETİN

KULLANILMASI KENDİSİNE BIRAKILMAYAN TARAFIN

ÇOCUĞU ZİYARET HAKKI

THE RIGHT OF VISITING THE CHILD TO THE PARTY WHO HAS

NOT BEEN GIVEN CUSTODY IN THE LIGHT OF SUPREME COURT

DECISIONS

DOI: 10.21492/inuhfd.468697

Fulya ERLÜLE*

Özet

Boşanma ile ilgili olarak uygulamada yaşanan sorunların başında boşanmanın

çocuklara ilişkin sonuçlarından birisi olan çocukların velayeti kendilerin e bırakılmamış

olan ana ve babalarıyla kişisel ilişkilerinin düzenlenmesi gelmektedir. TÜİK’in 2016

verilerine göre, kesinleşen b oşanma davalarından 109 bin 9 78 çocuk etkilenmiş ve

boşanan kişilerin % 2 8’i en az bir çocuğun velayetini almıştır. Boşanmanın çocuk

psikolojisi üzerinde yarattığı etkileri inceleyen araştırmalar, bo şanmanın çocuklar üzerinde

yarattığı olumsuz sonuçlar arasında en yıkıcı olanın ebeveynlerden birisi ile çocuk arasında

mevcut olan ilişkinin sona ermesi olduğunu göstermektedir. Bu nedenle boşanmadan sonra

velayet hakkı kendisine bırakılmayan ebeveyn ile çocuk arasındaki ilişkinin ço cuğun

yararına uygun şekilde düzenlenip sürdürülmesi ayrı bir öneme sahiptir.

Uygulamada Yargıtay ziyaret hakkının kapsamının belirlenmesinde, çocuğa ilişkin

olarak çocuğun yaşı, okul dönemleri, çocuğun sağlık durumu gibi kişisel özelliklerini

dikkate aldığı gibi; çocuk ile arasında kişisel ilişki kurulacak olan tarafın durumunu da göz

önünde bulundurmakta ve ziyaret hakkına sahip tarafın çalışma koşulları, yerleşim yeri,

yıllık izinleri, çocukla kişisel ilişki kurmak isteyen ana veya babanın sağlık durumu, sosyal

çevresi gibi olguları dikkate al maktadır. Tarafların oturdukları yerin birbirlerine olan

uzaklığı da Yargıtay tarafından göz önüne alınmaktadır.

Ziyaret sürelerinin kişisel ilişki kurma hakkının amacını gerçekleştiremeyecek

derecede kısa tutulduğu ya da ziyaret günlerinin geniş zaman aralıklarına dağıldığı hallerde

kişisel ilişkinin uygun nitelikte olduğundan söz edilemez. Nitekim Anayasa Mahkemesinin

vermiş olduğu 7.5.2015 tarihli bireysel başvuru kararında, boşanma davası neticesinde

başvurucuya sınırlı görüşme hakkı tanınmasının ve kişisel ilişki konusundaki

kısıtlamaların başvurucunun aile hayatına saygı hakkına bir müdahale oluşturduğuna ve

başvurucunun Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan aile hayatına saygı

hakkının ihlal edildiğine karar verilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Boşanma, velayet hakkı, ziyaret hakkı, aile hayatına saygı

hakkı, çocukla kişisel ilişki kurulması, çocuğun yararı

* Doç. Dr., Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Hukuk Anabilim Dalı (E- mail:

ferlule@marmara.edu.tr) (ORCID: 0000-0002-5683-6523)

Makale Gönderilme Tarihi: 09.10.2018 Submitted: 09.10.2018

Makale Kabul Tarihi: 13.11.2018 Accepted: 13.11.2018

Fulya ERLÜLE

260 Inonu University Law Review InULR Vol:9 No:2 Year:2018

Abstract

One of th e major problem after d ivorcement is the right of visiting a child to the

party who h as not been given custody. According to TUIK’s 2016 data, 109,978 children

has been affected from divorce decision and % 28 of the divorcees got at least one child’s

custody. Research related to the effect of divorcement on child’s psychology has show n

that the most destructive effect of divorcement to the child’s psychology is, the termination

of the personal relation with one of the parent. Accordingly, the relation between the child

and the party who has not been given custody shall be regulated according to the best

interest of a child.

In practice, The Supreme Cou rt takes the factors in consid eration such as child’s

age, school period, child’s health, the parties working conditions, place o f settlement,

annual leaves, health of parents who wants to have relatio n with the child, social

enviroment, and remoteness of settlement places etc. in order to determine the content of

right of custody. The distance between parties’ residences is also taken into account by the

Supreme Court.

Restricted time for the relation with the child or spread of time to large period is

considered as not suitable for personal relations. Accordingly, Constitutional Court’s

personal application 07.05.2015 dated decision held that, narrow visiting time and

restriction of personal relation is deemed to be an intervention to applicant’s family life

and is contrary to Art.20 of the Constitution.

Keywords: Divorcement, right of custody, the right of visiting, the righ t of respect

to the family life, establishing a personal relation with the child, the best interest of a child

I. GİRİŞ

Günümüzde boşanma oranları tüm dünyada hızla artmakta, bu

alanda yapılan araştırmalar son 30 yıl içinde dünyada boşanma

oranlarında kayda değer bir artışın söz konusu olduğunu, nüfusun sadece

% 44’ünün parçalanmamış ailelerden oluştuğunu ortaya koymaktadır

1

.

Buna göre, tüm çocukların yedide birini boşanmış ana babaların çocukları

oluşturmaktadır.

Son yıllarda Türkiye’de de aile kurumuna ilişkin sorunlu alanlara

bakıldığında, nedenleri ve sonuçları bakımından ilk sıralarda boşanmanın

yer almaya başladığı görülmektedir

2

. Ülkemizde boşanma sayısı son beş

yıl içinde % 9,8, son on yıl içinde ise % 41 oranında artmış durumdadır

3

.

1

Boşanma Nedenleri Araştırması, T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel

Müdürlüğü, Ankara 2009, s.29; TATLIOĞLU, Kasım/DEMİREL, Nuri, Sosyal Bir

Gerçeklik Olarak Boşanma Olgusu: S osyal Psikolojik Bir Değerlendirme, Akademik

Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl:4, S.22, Mart 2016, s. 61.

2

Bkz. Boşanma Nedenleri Araşt ırması, T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar

Genel Müdürlüğü, Ankara 2014, s.45.

3

Türkiye İstatistik Kurumunun verilerine göre, kaba boşanma hızı 2017 yılında bir önceki

yıla göre % 1,8 artarak 128.411’e yükselmiş ve kaba boşanma hızı binde 1,60 olarak

gerçekleşmiştir

3

. Türkiye’de boşanmaların % 38,7’si evliliğin ilk beş yılı içinde, %