The retraction of a second testament which has already revoked the first testament

• Author: Yrd. Doç. Dr. Zafer KAHRAMAN
• Pages: 946-964

Yrd. Doç. Dr. Zafer KAHRAMAN

946 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı Cilt:2 Yıl 2015

THE RETRACTION OF A SECOND TESTAMENT WHICH HAS

ALREADY REVOKED THE FIRST TESTAMENT

Abstract

A testator may change his mind and revoke the testament which

he/she has created at first by a second testament. If he/she changes his

mind again and revoke the latter testament by a third one, the fate of the

first testament may be questionable: Does it enter into force again or does

it stay void? The subject is not resolved in the terms of neither Turkish nor

Swiss Civil Codes. Doctrine and jurisprudence admit that the last will of

the testator should be examined and interpreted in order to answer the

question. Especially, the problem arises when there’s no possible

interpretation which could lead us to find out if the testator wanted to

revive the terms of the first testament or he/she wanted to rely on the legal

succession system. In this article, the legal effects of retraction of a second

testament which has already revoked the first testament will be analyzed.

Keywords: Revocation, testament, succession.

I. GENEL OLARAK VASİYETNAMENİN GERİ ALINMASI

A. VASİYETNAME SERBESTİSİ ve VASİYETNAMENİN

GERİ ALINMASI

Mirasbırakanın ileride kendisine mirasçı olacak kişileri belirtmesi,

daha genel olarak ifade edilecek olursa, ölümünden sonra doğrudan

doğruya terekesi üzerinde etki yapacak emirler vermesi, ölüme bağlı

tasarruflar yoluyla olur

1

. Kişinin iradi olarak terekesi üzerinde serbestçe

tasarrufta bulunma yetkisi vardır.

Şöyle ki; Türk hukukunda kanuni geçerlilik şartlarına ve özellikle

şekil şartlarına riayet edilmiş olması kaydıyla vasiyetname serbestisi

geçerlidir. Bu serbesti, hem irade serbestisine hem de kişinin mülkiyet

1

KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip, Miras Hukuku, 3. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul

1987, s. 125.

Önceki Vasiyetnamenin Geri Alınması Beyanı İçeren İkinci Vasiyetnamenin Sonradan Üçüncü Bir

Vasiyetname ile Geri alınması

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı Cilt:2 Yıl 2015 947

hakkına dayanır

2

. Mülkiyet hakkı, kişinin sadece sağlığında sahip olduğu

ve ölümünden sonrasına karışamayacağı, etkisi bu şekilde yarım

bırakılmış bir hak değildir

3

. Vasiyetname serbestisi uyarınca bir kimse,

kanuni sınırlamalar içinde kalmak ve saklı payları zedelememek şartıyla,

malvarlığına dâhil olan eşya ve hakların ölümünden sonra arzu ettiği

kişilere geçişini sağlayabilir. Sonradan mirasbırakanın bu konudaki

düşünceleri değişmiş olabilir. Bu halde, mirasbırakanın yapmış olduğu

vasiyetnameyi geri alması gerekecektir.

Türk Miras Hukukunda, mirasbırakanın sağlığında yapmış olduğu

vasiyetnameyi kendi işlem veya davranışlarıyla tek taraflı olarak geri

alması mümkündür (TMK m.542)

4

. Bilindiği gibi, vasiyetname tek taraflı

bir hukuki işlem olup, geçerli olması için herhangi bir kimseye

yöneltilmesi ya da açıklanması gerekli değildir

5

. Kurulması ve geçerliliği

2

“Borçlar ve Eşya Hukukunda hâkim olan irade muhtariyeti ilkesi, her insana kendi

ölümünden sonra da kendi malvarlığının hukuki durumunu serbestçe belirleme imkânı

verir. Ölüme bağlı tasarruf özgürlüğü Anayasa’nın 35. maddesinde çift yönlü bir hak

olarak koruma altına alınmıştır.” (ANTALYA, Gökhan, Miras Hukuku, Vedat

Kitapçılık, İstanbul 2009).

3

“Miras, bireysel (özel) mülkiyetin ve onun doğal uzantısı irade özerkliğinin (mülk

üzerinde tasarruf etme, yani mülkiyetle ilgili sözleşme kurma serbestliğinin) kolu

kanadıdır. Miras hakkı tanınmasa, mülkiyet hakkı olmazdı; olsa olsa ölümle biten

yalınkat bir intifa hakkı olurdu.” (SEROZAN, Rona/ ENGİN, Baki İlkay, Miras Hukuku,

4. Bası, Seçkin Yayıncılık, Ankara 20 14, §1 N. 7). Aynı yönde bkz. İMRE, Zahit/

ERMAN, Hasan, Miras Hukuku, 11.bası, Der Yayınları, İstanbul 2015, s. 60.

4

Serozan ve Engin’e göre, “tek yanlı işlemler geri alınır; ancak karşılıklı borçlandırıcı

sözleşmelerden dönülür. Bu nedenle yasanın vasiyetnameden dönmeden söz etmesi

(TMK m.542) doğru değildir.” (SEROZAN/ENGİN, §4 N. 100). Aynı yönde Hatemi’ye

göre, “Vasiyetname tek taraflı ve bağlayıcı olmayan bir işlem olduğu için; ZGB’deki

(Art.509) ‘Widerruf’ (geri alma) terimi daha doğru ve yerinde bir terimdir. Bizde;

Fransız hukuk dilinde ‘rücu=dönme’ anlamında (révocation) terimin in karşılığı olarak

‘dönme’ terimi kullanılmıştır (TMK m.542).” (HATEMİ, Hüseyin, Miras Hukuku, 4.

Bası, V edat Kitapçılık, İstanbul 2004, §8 N.2). Bu kelime seçimine katılmaktayız. Bu

nedenle, kanunkoyucunun seçmiş olduğu “dönme” terimini değil; karışıklığa mahal

vermemek amacıyla “geri alma” terimini makalemizde kullanmayı tercih ediyoruz.

5

OĞUZMAN, M. Kemal/ BARLAS, Nami, Medenî Hukuk, Giriş, Kaynaklar, Temel

Kavramlar, 19. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2013, s. 175, N. 610 ve s. 178, N. 622;

TANDOĞAN, Haluk, Notions préliminaires à la théorie générale des obligations, Georg,

Genève 1972, s. 77; KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, s. 127.