THE POS USURY: A New Type of Crime Engendered by Devoloping Technology

• Author: Ars. Gör. Burak BILGE
• Pages: 481-519

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı Cilt:1 Yıl 2015 481

GELİŞEN TEKNOLOJİNİN DOĞURDUĞU YENİ BİR SUÇ TÜRÜ:

KREDİ KARTI (POS) TEFECİLİĞİ

Arş. Gör. Burak BİLGE

“İktisadî hayatın gayrimeşru ilişkileri, toplumu

adaletsizliğe ve merhametsizliğe sevk eder”.

ÖZET

Çalışmamızın konusu “Gelişen Teknolojinin Doğurduğu Yeni Bir

Suç Türü: Kredi Kartı (POS) Tefeciliği”dir. TCK m. 241’de düzenlenen

ve bugün toplumda en çok işlenen suçlardan biri olan tefecilik, toplum ve

devlet için ciddi bir vakıadır. Tefecilik suçu gelişen teknoloji ile birlikte

yeni yöntemlerle işlenmektedir. POS tefeciliği, tefecilikte en çok tercih

edilen yöntemlerden biridir. POS tefeciliğinde menfaatlerin risksiz bir

şekilde hemen temin edilmesi, bunda önemli rol oynar. POS tefeciliği,

devletin vergi gelirlerini ciddi şekilde etkiler ve zarara uğramasına sebep

olur. Ayrıca diğer kişilerin de ekonomik sıkıntı içine düşmelerine neden

olur. Gerekli denetimlerle bu suçun işlenmesinin önüne geçilmesi kamu

menfaati bakımından önem arz eder.

Anahtar Kelimeler: Tefecilik Suçu, Pos Tefeciliği, Gelişen

Teknoloji, TCK m. 241.

THE POS USURY: A New Type of Crime Engendered

by Devoloping Technology

ABSTRACT

This study relates to “The POS (Point of Sale) Usury: A New Type

of Crime Engendered by Devoloping Technology”. The usury which is

regulated under the article 241 of Turkish Penal Code as one of the

crimes, is considered as a serious fact for both the society and the state.

Morover as a result of devoloping technology, this crime is commited

 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza ve Ce za Muhakemesi Anabilim Dalı,

burakbilge06@gmail.com

Arş. Grv. Burak BİLGE

482 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı Cilt:1 Yıl 2015

with new methods such as POS. Since providing immediate risk free

interest plays a major role in the POS usury, this method became one of

the most favored method of usury. In fact, POS usury seriously affects the

tax revenues and as a consequent damages both the country’s economy

and the people who barrowed modey. Therefore preventing this crime

with the necessery measures has a significant importance for the public

interest.

Keywords: Usury Crime, The POS (point of Sale) Usury,

Devoloping Technology, Article 241 of Turkish Penal Code.

I. GENEL OLARAK

Paranın insan hayatına önemli bir değer olarak girmesi ile birlikte,

güçlü sermayeye sahip olan kişiler, ellerinde bulunan para üzerinden

kazanç sağlama yoluna başvurabilmektedir. Ekonomik bakımdan zor

durumda olan bireyler de, sözü edilen sermaye sahiplerinden, geri

ödemede büyük risk barındıran ödünç para alma yolunu seçmektedir.

Gerçekten de ödünç para verenin (sermaye sahibinin) ödünç para alan

kişinin içinde bulunduğu zor durumdan faydalanarak haksız bir kazanç

sağladığı bu sistemin meşruiyeti günümüze kadar hep tartışılmıştır. Bu

sistem “tefecilik” olarak adlandırılmış ve gelişen ekonomik sistem

içerisinde ödünç verme faaliyetlerinin kontrolsüz yapılmasının önlenmesi

amacıyla çoğu hukuk sisteminde yasal düzenlemeler yapılarak, (yasal

izinler dışında yapılması halinde) suç olarak kabul edilmiştir.

Türk Hukuku’nda tefecilik suçu ilk olarak 2279 sayılı “Ödünç Para

Verme İşleri Kanunu”nun 17. maddesinde düzenlenmiş ve bu hüküm

5237 sayılı “Türk Ceza Kanunu”nun yürürlüğe girmesine kadar

uygulanmıştır. 2279 sayılı Kanun uzun süre uygulandıktan sonra,

tefecilik kavramının ne olduğunun izahı bakımından önem arz eden “90

sayılı Kanun Hükmünde Kararname” yürürlüğe girmiştir. Ancak aynı

KHK’nın 17. maddesinin 3. fıkrası ile 2279 sayılı Kanun’un tefecilik

suçuna ilişkin ceza hükümlerini içeren 17. maddesi korunmuştur. 90 sayılı

KHK kanunlaşamadan 6361 sayılı “Finansal Kiralama, Faktoring ve

Finansman Şirketleri Kanunu” m. 52/1 ile yürürlükten kaldırılmıştır.

Gelişen Teknolojinin Doğurduğu Yeni Bir Suç Türü: Kredi Kartı (POS) Tefeciliği

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı Cilt:1 Yıl 2015 483

Tefecilik suçu 5237 sayılı TCK m. 241’de, “kazanç elde etmek

amacıyla ödünç para verilmesi” şeklinde tanımlanmıştır. Tefecilik suçuna

dair yapılan bu düzenleme ekonomik ve teknolojik şartların gelişmesi ile

birlikte, bu suçu tanımlama ve suçun işlenmesini önleme konusunda

yetersiz kalmaktadır. Zira tefecilik suçu günümüzde, görünürde ödünç

para verme işlemi olmaksızın da işlenmektedir.

Günümüz ticari hayatında gelişen teknolojiye paralel olarak

bankalardan temin edilen kredi kartları alışverişlerde sıklıkla

kullanılmaktadır. Çünkü elinde her zaman nakit para bulunmayan kişi için

kredi kartları acil nakit para ihtiyacını karşılamada büyük kolaylık

sağlamaktadır. Kredi kartı paraya gerçek anlamda alternatif bir ödeme

aracı

1

olmakla birlikte kredi kartının bu özelliği çeşitli suçların

işlenmesine de sebep olabilmektedir. Günümüzde yasal olarak ödünç para

verme yetkisine sahip olmayan kişiler (satıcılar) bankaların vermiş olduğu

kredi kartlarını araç olarak kullanarak “POS

2

(Point of Sale) Tefeciliği”

suçunu sıklıkla işlemektedirler.

Çalışmamızda tefecilik suçunun yeni bir işleniş şekli olan POS

tefeciliği suçunu inceleme konusu yapılacaktır. Bu kapsamda öncelikle,

tefecilik suçuna ilişkin genel bilgiler verilecek ve suçun kredi kartının araç

olarak kullanılması ile işlenmesinin hukuki ve sosyal boyutları üzerinde

durulacaktır. Hemen belirtelim ki, tefecilik suçuna ilişkin verilecek genel

bilgilerde tefecilik suçunun unsurları üzerinde durulacağından, ayrıca POS

tefeciliğine ilişkin yapılan açıklamalarda suçun unsurları üzerinde

durulmayacaktır. Diğer yandan asıl konumuz POS tefeciliği olduğundan

1

İŞGÜZAR, Hasan; Banka Kredi Kartı Sözleşmeleri, Ankara 2003, s. 29.

2

POS cihazı kredi kartlarının işlem yapabilmesi için sokulduğu cihazdır. Bu cihazlar,

kısaca POS veya diğer adı olarak POS aleti olarak da bilinir. POS cihazının açılımı

“Point of Sales Terminal” yani satış noktaları terminalidir. Müşterilerin ödeme

noktalarında nakit kullanmadan ödeme yapmasını sağlar. Kredi kartlarının çiplerindeki

bilgiyi okumaya, otomatik olarak onay alma ve satış tamamlamaya yarayan elektronik

cihazlardır. Kredi kartı üreten her bankanın müşterilerine kolaylık olması amacıyla, ü ye

işyerleri aracılığıyla POS cihazı ile hizmet vermesi gerekmektedir.

(http://www.eticaret.com/e-ticaret-sozlugu/pos-cihazi-nedir/ Erişim Tarihi: 24.03.2015).