The Legal Status of Offshore Deepwater Ports: on the Project of Construction of a Deepwater Port in The Gulf of Gdansk

• Author: Anil ÇAMYAMAÇ
• Pages: 217-244

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:9 Sayı:1 Yıl 2018217

AÇIKTA KONUMLANAN DERİN SU LİMANLARININ HUKUKÎ

STATÜSÜ: GDANSK KÖRFEZİNDE İNŞA EDİLECEK DERİN SU

LİMANINA DAİR

THE LEGAL STATUS OF OFFSHORE DEEPWATER PORTS: ON THE

PROJECT OF CONSTRUCTION OF A DEEPWATER PORT IN THE

GULF OF GDANSK

Anıl ÇAMYAMAÇ*

Özet

1970’lerde petrol ihtiyacı ve sıkıntısı ciddî bir çalkantıya sebep olmuştur. Bu iklim

altında, Batılı devletlere petrolün verimli biçimde taşınması gereği bü yük tankerlerin

inşasını da beraberinde getirmiştir. Fakat, bu büyük taşıtların limanlarda ağırlanmasına

dair yeni bir sorun da ortaya çıkmıştır. O günlerde, sanayileşmiş devletlerde bu

büyüklükteki taşıtları misafir edebilecek uygunlukta b ir liman bulunmamaktaydı. Böylece,

denizlerin bu devasa taşıtlarını misafir edecek derin su limanı projeleri geliştirildi.

Günümüzde, bu trend devam etmekte ve sadece tankerlerle de sınırlı olmamaktadır; misal,

sayılan bu nedenlerden ötürü devasa ebatlarda konteyner gemileri inşa edilmektedir. Derin

su limanı inşaatı ihtiyacı günümüzde hiç olmadığı kadar önemlidir. Bu kısa makalede,

Gdansk’ta inşa edilecek derin su limanı ö zelinde kıyıdan açıkta konumlanan derin su

limanlarının h ukukî statüsü ele alınacaktır. Böylelikle, bu makale şu şekilde

oluşturulmuştur. Sırasıyla limanların, demiryerlerinin ve derin su limanlarının

tanımlanması; derin su limanlarının önemi; plânlanan ve halîhazırda in şa edilmiş derin su

limanları; uluslararası deniz h ukukunda derin su limanlarının hukukî statüsü; gdansk

Körfezinde inşa edilecek derin su limanının kısa bir değerlendirmesi ve sonuç.

Anahtar Kelimeler: Limanlar, demiryerleri, derin su limanları, yapay adalar,

Gdansk Körfezi.

Abstract

The demand for and shortage of petroleum caused a seriou s turmoil in the 1970s.

Under th is climate, the necessity to transport petroleum to the Western Co untries

efficiently brought forward the construction of huge tankers. But, then a different kind of

problem had come to being, which was the accommodation of these enormous vehicles in

the ports. In those days, there were no sufficient ports that could host vehicles of these size

in the industrialized states. Thus, deepwater port projects had been developed in order to

host these gigantic vehicles of the sea. Today, this trend continues and is not limited

merely to the tankers; for example, container ships of gigantic proportions have been built

because of these aforementioned enterprises. Now more than ever, the need to build

deepwater ports is crucial. In this short article th e legal status of the offshore deepwater

ports will be dealt with, by situating the offshore deepwater po rt project of Gdansk under

scrutiny. Henceforth with th e article will be arranged as follows: definitions o f ports,

*Dr. Öğr. Üyesi, Kıb rıs İlim Üniversitesi , Hukuk Fakültesi. E-mail:

acamyamac@yahoo.com

Makale Gönderilme Tarihi: 13.01.2018

Makale Kabul Tarihi: 22.05.2018

DOI: 10.21492/inuhfd.378476

Anıl ÇAMYAMAÇ

218 Inonu University Law Review InULR Vol:9 No:1 Year:2018

roadsteads, and deepwater ports respectively; the importance of the deepwater ports; the

planed and already built projects of deepwater ports; the legal status of the deepwater

ports in international law of the sea; the brief assessment of said deepwater port project

that will be built in the Gulf of Gdansk, and conclusions.

Keywords: Ports, roadsteads, deepwater ports”, artificial islands, Gulf of Gdansk.

Giriş

Polonya’nın en önemli limanlarından Gdansk’ın da bulunduğu aynı

adlı körfezinde1 inşa edilmesi plânlanan derin su limanına ilişkin

haberlerle2 birlikte, 1970’lerin başında özellikle Amerika Birleşik

Devletleri’nde ortaya çıkan ve tartışılan3 derin su limanlarının hukukî

statülerinin ne olması gerektiği konusundaki tartışmaları bir kez daha ele

almak ve bugünkü statülerini değerlendirmekte fayda vardır.

1 Baltık Denizinin güney doğusunda yer alan ve kendi içerisinde de ayrıca iki küçük

körfezi barındıran Gdansk Körfezi iki devlet, Polonya ve Rusya Federasyonu ile

çevrilidir. Bir yanda körfezin batısında yer alan çengel biçimli uzanım olan Hel

yarımadası kuzey b atıda Puck Körfezini oluştururken, diğer yanda körfezin

güneydoğusunda Gdansk Körfezine akan Vistula Nehrinin lagününü oluşturan ve

Baltiiski Boğazıyla bağlanan aynı adlı lagün ve lagünü ayıran Vistula Dili

bulunmaktadır. Belirtilmelidir ki, günümüzde Polonya’ya ait kısımda kalan Gdansk, I.

Dünya Savaşı sonrasında Danzig olarak Polonya’dan bağımsız serbest b ir şehir

konumundayken, Polonya’nın ticaretini kuvvetlendirmek adına onun 15 km kuzeyinde,

Gdyna’da, Polonya’nın kendi sınırları dâhilinde kalacak bir liman kurulması

kararlaştırılmış v e böylece ilgili alanda Gdyna Limanı kurulmuştur. Bu limanlara dair

ayrıntılı bilgi ve değerlendirmeler için bkz. MIKOLAJSKI J., Polish Sea-Ports, Their

Hinterlands and Fo relands, Geographica Polonica, vol. 2, 1964, s. 221-229, özellikle s.

222-224. Ayrıca bkz. OCIOSZYSKI T., Poland on the Baltic, Polonia Publishing

House, Warsaw 1960, özellikle s. 58-64.

2 Bkz. “Polonya Derin Deniz Limanı İnşa Ediyor”, Deniz Ha ber, via

www.denizhaber.com.tr/polonya-derin-deniz-limani-insa-ediyor-haber-77912.htm

(ziyaret tarihi: 20/11/17); “Poland to Construct New Deep -Water Port with 100 MMT

Cargo Turnover”, Hellenic Shipping News, November 24 2017 via

www.hellenicshippingnews.com/poland-to-construct-new-deep-water-port-with-100-

mmt-cargo-turnover/ (son ziyaret tarihi: 05/01/18). Ku şkusuz bu eğilim Gdansk

Limanıyla sınırlı değildir. Aşağıda da görüleceği üzere, bağımsız olarak kıyıdan açıkta

inşa edilmiş birçok derin su limanı bir kenara, hâlihazırda, Gdansk Limanının kendisi de

dâhil mevcut önemli limanların, kendi bünyelerinde, sınırlı da olsa derin su rıhtımları

olmasına karşın, kıyıdan açıkta derin su limanı birimlerinin inşasını plân ve

projelendirdikleri gözden kaçırılmamalıdır. Meselâ, Rotterdam Limanında Maasvlakte 2

göz önüne alınabilir. Bkz. “Rotterdam, the Most Important Port in Europe”, via

www.maasvlakte2.com/en/index/show/id/682/economic-importance (ziyaret tarihi:

15/12/17).

3 1970’lerdeki tartışmalara d air kaynaklar için makalenin sonuna iliştirilen kaynakçaya

bakılması önerilmektedir.