The Labor Courts Decisions Given on The Gross Amount Instead of Net Amount Regarding Employee's Receivables

• Author: Baki Oguz MÜLAYIM
• Pages: 455-484

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:9 Sayı:2 Yıl 2018 455

İŞÇİ ALACAKLARINA İLİŞKİN DAVALARDA NET TUTAR

YERİNE BRÜT TUTAR ÜZERİNDEN KARAR VERİLMESİ

THE LABOR COURTS DECISIONS GIVEN ON THE GROSS AMOUNT

INSTEAD OF NET AMOUNT REGARDING EMPLOYEE’S

RECEIVABLES

DOI : 10.21492/inuhfd.471963

Baki Oğuz MÜLAYİM⃰

Özet

İşçi alacaklarına ilişkin davalar, işçi ile işveren arasında gerçekleşmektedir. Ancak

bu davalar sonucunda verilen hüküm, işçi alacağının tahsilinin yanı sıra bir takım başkaca

sonuçları da dolaylı olarak doğurur. Gelir vergisi, damga vergisi ile sigorta primi, bu

kapsamda değerlendirilebilir. Uygulamada işçi alacaklarına ilişkin davalarda brüt ya da net

tutar üzerinden karar verilmektedir. İş Mahkemeleri Kanunu’nda ya da 6100 sayılı Hukuk

Muhakemeleri Kanunu’nda konu hakkında özel bir düzenleme bulunmamaktadır.

Yargıtay, işçi alacaklarına ilişkin davalarda, brüt tutar üzerinden karar veril mesini

istemektedir. Taraflar, net tutar üzerinden karar verilmesini talep etmediği takdirde brüt

tutar üzerinden karar verilmektedir. Ancak bu durumda, bu alacakların icraya konulması

aşamasında olduğu gibi prim tahsilâtı açısından birtakım sorunlar bulunmaktadır. Brüt

tutar üzerinden verilen mahkeme ilamları icraya konulduğunda, b orçlu tarafın icra hukuk

mahkemesine başvurması halinde ödeme emri iptal edilmektedir. Net tutar üzerinden dava

açılması yerine brü t tutar üzerinden dava açıldığı durumlarda, kanun yollarına başvurmak

için öngörülen başvuru sınırları da değişmektedir. Ayrıca bu durumda, olması gerekenden

daha fazla yargılama gideri alınmaktadır. Brüt tutar üzerinden karar verilmesi, 6100 sayılı

Kanun ile birçok açıdan bağdaşmamaktadır. Çalışmamızda konu ayrıntıları ile

incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler: 7036 sayılı Kanun, 5521 sayılı Kanun, iş mahkemeleri, brüt

ücret, net ücret.

Abstract

The lawsuits about the employee's receivables take place between the employer

and the employee. But the decisions of th ese lawsuits, besides the collection of the

employee's receivables, has also indirect results. Income tax, stamp tax and insurance

premium can be evaluated within this scope. In practice, at the lawsuits related to

employee’s receivables, the decision is given on over the gross or net amount. There is no

special regulation on this subject at the Labo r Courts Law No. 7036 or the Civil Procedure

Law No. 6100. The Court of Cassation d emands the decision to be given over on the gross

⃰ Dr. Öğr. Üyesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi Hukuk Fakültesi, İş ve Sosyal Güvenlik

Hukuk Anabilim Dalı. (E-Mail: bmulayim@konya.edu.tr), (Orcid: 0000-0002-5472-

8414)

Makale Gönderilme Tarihi: 18.10.2018 Submitted: 18.10.2018

Makale Kabul Tarihi:28.11.2018 Accepted: 28.11.2018

Baki Oğuz MÜLAYİM

456 Inonu University Law Review InULR Vol:9 No:2 Year:2018

amount in cases related to employee’s receivables. Iftheparties do not requestthe net

amount, the court decision will be given on gross amount. In this case, however, there are

some problems in thestage of the execution of the receivables and in terms of premium

collection. When the court decision is placed on thegross amount to the enforcement

proceedings, the payment order is cancelled if the debtor applys to the execuation court. In

cases where the lawsuits is opened over on a gross amount instead of a net amount, the

amounts of the limits foreseen to appeal to the court d ecisions are changing. In addition, in

this situations, the judging expenses are b eing taken more than it should be. The decision

that is given on over the gross amount is incompatible with many aspects of the Law No.

6100. Keywords: Law No.7036, Law No.5521, labor courts, gross wage, net wage.

GİRİŞ

İş hukukunun amacı, işçinin korunmasıdır. Tarihi gelişimine

bakıldığında, iş hukukunun işçileri korumak amacıyla gelişmiş bir bilim

dalı olduğu anlaşılmaktadır. İşçilerin korunması gereği, işçinin, işverene

karşı hem kişisel, hem de ekonomik yönden bağımlı olmasından

kaynaklanmaktadır. İşçilerin, kişisel ve ekonomik olarak doğabilecek

tehlikelere karşı korunması gerekmektedir. Ücret karşılığında bir

başkasına bağımlı olarak çalışan işçinin korunması gereği, iş hukukunun

ortaya çıkmasındaki en önemli etkendir

1

.

İşçi, iş ilişkinin ekonomik açıdan zayıf tarafını teşkil etmektedir.

İşçi, işveren ekonomik açıdan zayıf olduğu gibi işveren tarafından sunulan

iş sözleşmesini imzalamaktadır. Bu nedenle işçinin korunması gereği,

kendisini daha çok hissettirmektedir

2

. İş sözleşmesinin zayıf tarafı

konumunda olan işçinin hak aramasına yönelik düzenlemeler, sade ve

masrafsız olmalıdır. İşçilerin haklarını, yargı yeri olan mahkemelerden

çabuk, kolay ve ucuz elde etmeleri için iş mahkemeleri kurulmuştur

3

.

İşçi ile işverenler arasındaki uyuşmazlıklara, özel ihtisas

mahkemesi niteliğindeki iş mahkemeleri tarafından bakılmaktadır

4

.

1

SÜZEK, Sarper, İş Hukuku, İstanbul 2017, s.16; KAPLAN, Tuncay Emine, “İşverenin

Koruma ve Gözetme Borcu Kapsamı”, Kamu-İş Dergisi, C:7, S.2/2003, s.2; SÜMER,

Haluk, İş Hukuku, Ankara 2017, s.7.

2

ERTÜRK, Şükran, “ Genel İş Koşulları ve Genel İş Koşullarının Denetlenmesi”, Dokuz

Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 15, Özel S., 2013, s.81-118;

AKPULAT KÖME, Ayşe, İş Mahkemelerinde Yargılamanın Özelikleri, İstanbul 2018,

s.335.

3

“ BOZKURT, Argun, İş Yargılaması Usul Hukuku, Ankara 2012, s.28.”

4

Yalnızca ülkemizde değil, dünyada da genel eğilim iş davalarına, özel ihtisas mahkemesi

niteliğindeki mahkemeler tarafından bakılmaktadır. Avrupa Birliğindeki iş mahkemeleri

için bkz. http://www.industriall-

europe.eu/committees/cp/doco/Labour%20courts%20in%20the%20EU.pdf,

E.T.15.08.2018. 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu Taslağına yönelik eleştiriler için