The Issue of Recourse For Compensation Owing to The Protection Measures

• Author: Ugur ASKIN
• Pages: 23-48

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:9 Sayı:2 Yıl 2018 23

KORUMA TEDBİRLERİ NEDENİYLE TAZMİNATTA RÜCU

SORUNU

THE ISSUE OF RECOURSE FOR COMPENSATION OWING TO THE

PROTECTION MEASURES

DOI: 10.21492/inuhfd.432433

Uğur AŞKIN

Özet

Koruma tedbirleri nedeniyle tazminat meselesi, CMK’nın 141 ila 1 44. maddeleri

arasında düzenlenmiştir. Kişiler, CMK m. 141’de sınırlı sayıda belirtilen hallerden ötürü

koruma tedbirleri nedeniyle tazminat isteyebilir. Burada tazminat, kovuşturmaya yer

olmadığı kararının veya hükmün kesinleştiğinin ilgilisine tebliğinden itibaren üç ay ve

herhalde hükmün kesinleşme tarihinden itibaren bir yıl içinde ağır ceza mahkemeleri

aracılığıyla tazminata neden olan sorumlulardan değil, Devletten istenebilir. Devlet,

koruma tedbirleri nedeniyle ödediği tazminattan dolayı sorumlulara rücu eder. CMK’da

rücu edilebilecek kişiler, hâkim ve Cumhuriyet savcıları ile iftira eden ve yalan tanıklıkta

bulunanlarla sınırlandırılmıştır. Ancak koruma tedbirlerine ilişkin haksızlığı veya hukuka

aykırılığı gerçekleştiren diğer kamu görevlilerine dahi, idarenin genel sorumluluk

esaslarına göre Devletin rücu edebilmesi mümkündür. Çalışmamızın ilk kısmında koruma

tedbirlerine il işkin genel açıklamalarda bulunduktan sonra ikinci kısmında rücu kavramı

hakkında bilgi verilmiştir. Üçüncü kısımda ise, koruma tedbirleri nedeniyle tazminatta

rücu meselesi ele alınmıştır. Bu kısımda, Devletin rücu edebileceği kişiler hakkında

ayrıntılı açıklamalarda bulunulup, rücu amacıyla açılacak tazminat davasında süre, görevli

ve yetkili mahkeme ile davanın incelenmesi ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Koruma tedbirleri, koruma tedbirleri nedeniyle tazminat,

devletin rücu edebilmesi, rücu amacıyla açılacak dava

Abstract

The issue of compensation for protection measures is expressed between the articles

141 to 144 of the Code of Criminal Procedure (CCP). Individuals can claim co mpensation

for a limited number of cases arranged in the article 141 of the Code of Criminal

Procedure for protection measures. Compensation hereby can be requested from the State,

not from the responsible, within three months since the date of the judgement that there is

no room for the prosecution or the date of notification of the finalization of the judgement

or in any case within a year since the date of finalization of the judgement via assize

courts. The State recourses to those responsible for the compensation it has paid for the

protection measures. Those who are recoursed by the state, could be adjudicators, public

prosecutors and calumniators, perjures in accordance with the CCP. However, it is possible

 Arş. Grv., İnönü Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Ceza ve Ceza Muhakemesi Hukuku

Anabilim Dalı. E- mail: ugur_askin_19@hotmail.com. (ORCID: 0000-0002-3842-8745)

Makale Gönderilme Tarihi: 08.06.2018 Submitted : 08.06.2018

Makale Kabul Tarihi: 02.08.2018 Accepted : 02.08.2018

Uğur AŞKIN

24 Inonu University Law Review InULR Vol:9 No:2 Year:2018

for the state to recourse to other public officials who perform injustices or unlawful acts in

respect of protection measures in accordance with the general principles of the

administration. In the first part of our study, after making general statements about

protection measures, the second part informed about the concept of recourse. In the third

part, the issue of recourse for compensation owing to the protection measures was

discussed. In this section, detailed explanations are made concern ing the individuals that

the state can recourse to, an d consequently it is assessed the duration, competent court and

place of the jurisdiction of the compensation case.

Keywords: Protection measures, compensation for protection measure, recourse of

the state, lawsuit for recourse.

GİRİŞ

Devletin en temel görevlerinden biri, kişi özgürlüğünü korumak ve

güvence altına almaktır. Bunun sağlanması ise, kişi özgürlüğünü

kısıtlayan kuralların Anayasa ve diğer yasalarla sınırlarının

belirlenmesiyle mümkündür. Kişi hak ve özgürlüklerine kısıtlama

oluşturan alanlardan biri de koruma tedbirleridir. Maddi gerçeğe ulaşma

amacıyla başvurulan koruma tedbirleri, yargı mercileri tarafından ceza

muhakemesinin yapılmasını ve verilen kararların yerine getirilmesini

sağlayan tedbirlerdir

1

.

Yetkili merciler, koruma tedbirlerini kişiler üzerinde hukuka uygun

tatbik etmelidir. Bu nedenle Cumhuriyet savcıları, hâkimler ve diğer kamu

görevlileri, koruma tedbirlerini kanunda gösterilen şekilde uygulamalıdır.

Fakat bu tedbirlerin yerine getirilmesinde söz konusu merciler azami

özeni gösterseler bile, nihayetinde insan olmalarından ötürü hata yapma

ihtimalleri kaçınılmazdır.

Koruma tedbirlerinin haksız veya hukuka aykırı uygulanması

nedeniyle kişilerin maddi ve manevi zararlarını isteyebilmeleri hukuk

devleti ilkesinin gereğidir. Çünkü Devlet ve organları, koruma tedbirlerine

ilişkin kurallara öncelikle kendileri riayet etmelidir. Aksi halde, bu

tedbirlerin uygulanması sırasında ortaya çıkan zararların Devlet tarafından

karşılanması gerekir

2

. Belirtelim ki, Devlet, koruma tedbirleri nedeniyle

1

ALBAYRAK, Mustafa/ÖZER, Fatma/İLHAN, Fikret/ERDOĞAN, Mu stafa, Yargı

Kararları Işığında Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davaları, Ankara 2014, s. 8;

ALDEMİR, Hüsnü, Koruma Tedbirleri Neden iyle Tazminat, Ankara 2012, s. 21;

UNGAN, Abdulkadir, Haksız Fiil Tazminatı ile Koruma Tedbirlerine Aykırılıktan

Doğan Tazminat, Ankara 2017, s. 60.

2

YURTCAN, Erdener, Ceza Y argılaması Hukuku, 15. Baskı, Ankara 201 8, s. 728;

ŞAHİN, Cumhur, Ceza Muhakemesi Hukuku -I-, 8. Baskı, Ankara 2017, s. 378;

ÖZTÜRK, Bahri/EKER KAZANCI, Behiye/SOYER GÜLEÇ, Sesim, Ceza Muhakemesi

Hukukunda Koruma Tedbirleri, 2. Baskı, Ankara 2017, s. 333; YENİDÜNYA, A.