The importance of information in democratic society and law on the right to information

• Author: Dr. Osman AGIR, Dr. Aydin TURHAN
• Pages: 284-311

Dr. Osman AĞIR – Dr. Aydın TURHAN

284 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 5 Sayı:2 Yıl 2014

THE IMPORTANCE OF INFORMATION IN

DEMOCRATIC SOCIETY AND LAW

ON THE RIGHT TO INFORMATION

ABSTRACT

Today the most precious asset is information. Today’s

society, which is seen as the successor to the post-industrial society,

is also known as “information society.” In this society the

information is the principal aspect in creating wealth. It is generally

admitted that more democracy and human rights will be followed in

the information society. The state should exist for the benefıt of its

citizens and be sensitive to their demands. In Turkey there have

been some developments in which the government may inform the

citizens about all its activities to make them more transparent.

Therefore, the Turkish Law on the Right to Information has been

put into force. In this article, information and information

management definitions and the importance of information in

civilized societies are explained. Moreover, evaluating the Law on

the Right to Information, the manner in which the citizens acquire

information and the problems encountered during implementation

of the law in Turkey are addressed.

Keywords: Information, Acquisition of Information, Turkish

Law on the Right to Information, Democratic Society

1. GİRİŞ

Çağımızda köklü bir değişim süreci yaşanmakta olup; bilim,

kültür, teknoloji, siyaset, sosyal ve ekonomik yapılarda sürekli bir

değişim ve dönüşüm söz konusudur. Bu süreçte, hem insanlar

arasındaki, hem de devletlerarasındaki ilişkilerde “bilgi” en önemli

unsur haline gelmiştir. Değişimin ve gelişimin en önemli öğesi hiç

kuşkusuz bilgidir. Küreselleşme süreci ile birlikte artık bilgi

hâkimiyet kurma, kendisine bağımlı kılma ve istenileni yaptırmanın

Demokratik Toplumda Bilginin Önemi ve Bilgi Edinme Hakkı Kanunu

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 5 Sayı:2 Yıl 2014 285

aracı haline gelmiştir. Elindeki bilgileri kullanarak yeni bilgiler

üretenler günümüzde daima bir adım önde yer almaktadırlar.

Bilgiye olan ihtiyaç insanlığın tarihi kadar eskidir. İlkel

toplumdan tarım toplumuna, oradan da sanayi toplumuna geçiş belli

teknolojilerin kullanımı sayesinde gerçekleşmiştir

1

. 1990’lardan

sonra bilgi teknolojilerinin gelişmesiyle gerek toplumsal gerekse

ekonomik alanlarda köklü değişimler ve dönüşümler yaşanmış ve

yaşanmaya devam etmektedir

2

. Bu dönemde, demokrasi, insan

hakları, şeffaf yönetim vb. kavramlar ön plana çıkmıştır.

Demokratik yönetimlerde halkın bilinç düzeyi artmış, bunun

sonucunda da yönetenlerin hesap verebilirlikleri gündeme

getirilmiştir. Türkiye’de de demokratik gelişimlerin sonucu olarak

devlet vatandaşını bilgilendirme sorumluluğuyla hareket ederek

Bilgi Edinme Hakkı Kanunu’nu (BEHK) yürürlüğe koymuştur.

Kuşkusuz ki kanun çıkarılmış olması gereksinim duyanların

kamu kurum ve kuruluşlarından istedikleri bilgileri hiçbir zorlukla

karşılaşmadan edinebilecekleri anlamına gelmemektedir.

Bürokrasinin işleyiş şekli ve halkın önemli bir bölümünün hak

arama bilincinden yoksun oluşu, BEHK’nun sağlıklı bir şekilde

uygulanabilmesini zorlaştırmaktadır. Batı toplumlarında

sanayileşme ile birlikte yavaş yavaş toplumsal yapı da gelişmiştir.

Yani alt ve üst yapı kurumlarının birlikte ve dengeli bir şekilde

gelişmiş olduğu söylenebilir. Türkiye’de ise durum biraz farklıdır.

Sanayileşmesini zamanında gerçekleştiremediği için bilgi

toplumuna geçiş süreci de vatandaşlardan gelen isteklerin doğurmuş

1

Çevik, Merve, “Bilgi Toplumu: ‘Network Cities’ Yaklaşımı ve Enformasyon

Toplumunun Sosyolojisi”, 2010,

http://www.planlama.org/index.php/aratrmalar/makaleler/1549-bilgi-toplumu-

network-cities-yaklam-ve-enformasyon-toplumunun-sosyolojisi, Eri şim Tarihi:

21.08.2014.

2

Kaya, Muammer, “Bilgi Toplumuna Geçiş/Dönüşüm Sancıları”, (2006), s.1,

http://www.turkstudent.net/content/article/6208/bilgi-toplumuna-gecis-donusum-

sancilari.html, Erişim Tarihi: 28.03.2014