THE FORMS REFLECTED PRESENT OF THE PROBLEMS ARISING FROM THE LAND SYSTEM AND PROPERTY IN OLD WAQFS: CONCESSION FEE

• Author: Murat ÇAK, Demet ÇAK
• Pages: 260-270

Inonu University Law Review – InULR 11(1): 260-270 (2020)

Murat ÇAK/ Demet ÇAK

260

ESKİ VAKIFLARDA TOPRAK MÜLKİYETİNDEN DOĞAN SORUNLARIN

GÜNÜMÜZE YANSIYAN BİÇİMLERİ: TAVİZ BEDELİ

THE FORMS REFLECTED PRESENT OF THE PROBLEMS ARISING FROM THE LAND

SYSTEM AND PROPERTY IN OLD WAQFS: CONCESSION FEE

Murat ÇAK* & Demet ÇAK**

Makale Bilgi

Gönderilme: 09/04/2020

Kabul: 30/05/2020

Özet

743 sayılı Türk Kanuni Medenisinin yürürlüğe girmesinden önce kurulmuş bulunan

vakıfların, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından temsil ve idare edilenlerine mazbut

vakıflar adı verilmektedir. Mazbut vakıflar, mülk sayılan arazilerin ve bu nlardan elde

edilen gelirlerin insanlığın hayrına olacak şekilde vakfa bağışlanmasıyla oluşturulabildiği

gibi; miri arazilerden bir kısmının vergi ve sair gelirlerinin hayır şartına vakfedilmesiyle

de kurulabilmekteydi. Bunlardan ilki sahih vakıfları meydana getirirken, ikincisi ise

gayrisahih vakıfları oluşturmaktadır. Günümüzde ise sahih mazbut vakıflara ait, mukataa

ve icareteyn usulleriyle kiraya verilen arazilerin şahıslar veya kurumlar adına serbest

tasarrufa geçirilmesi esnasında 5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 18. maddesi uyarınca

taviz bedeli adı altında, taşınmazın emlak vergisi değerinin %10’una denk bir bedel tahsil

edilmektedir. Taviz bedeli tah silatı, şahıslar ve kurumlarla, Vakıflar Genel Müdürlüğü

arasında ihtilafa neden olmakta ve bu ihtilaf yargı mercilerinde çözüme

kavuşturulmaktadır. Bu çalışmamızda kökeninde Selçuklu ve Osmanlı Devletlerinin

toprak sistemlerindeki arazi çeş itleriyle mülkiyet esaslarının yer aldığı taviz bedeli

sorununun, yargı aşamasında çözümünde izlenecek yöntem ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Toprak Mülkiyeti

Türleri,

Sahih Vakıf,

Gayri Sahih Vakıf,

Mukataa,

İcareteyn,

Taviz Bedeli.

Article Info

Received: 09/04/2020

Accepted: 30/05/2020

Abstract

Those which are represented and administered by the Directorate General of Foundations

of the waqfs that were established before the adoption of the Civil Law numbered 743 are

called mazbut waqfs. As waqfs can be created by not only donating the lands that are

deemed as property and the income obtained from them to the foundation for the benefit

of humanity and but also they could be established by dedicating some of the tax income

and other revenues of the state lands to the charity. While the first one constitutes “sahih”

(valid) waqfs, the second one constitutes the “gayrisahih” (nonvalid) waqfs. Today,

however, acco rding to Article 18 of the Foundations Law No. 5737, a fee is called

“concession fee” that equivalent to 10% of the property tax value of the land is collected

for the lands that were leased by mukataa and icareteyn methods belonging to the valid

(sahih) mazbut waqfs during the transfer to the free property on behalf of individuals or

institutions. Concession fee collection causes disputes between individuals, institutions

and the Directorate General of Foundations and this dispute is resolved in the judicial

authorities. In this study, the method to be followed in the solution of th e concession fee

issue that o riginated in the land systems of the Seljuk and Ottoman States and their

property principles at the judicial stage is discussed.

Keywords

Type of Landownership,

Valid Waqf,

Nonvalid Waqf,

Mukataa,

Icaretyn,

Concession Fee.

Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır

* Prof. Dr., İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, Maliye Bölümü.

** Doç. Dr., İstanbul Üniversitesi, İktisat Fakültesi, İktisat Bölümü.