The Effects of Lowness of the Value of the Goods Obtained Through Committed Crime on Criminal Responsibility

• Author: Ahmet Hulusi AKKAS
• Pages: 323-348

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:9 Sayı:1 Yıl 2018323

SUÇ KONUSU MALIN DEĞERİNİN AZLIĞININ CEZA

SORUMLULUĞUNA ETKİSİ

THE EFFECTS OF LOWNESS OF THE VALUE OF THE GOODS

OBTAINED THROUGH COMMITTED CRIME ON CRIMINAL

RESPONSIBILITY

Ahmet Hulusi AKKAŞ

Özet

Ekonomik çıkar amacıyla işlenen suçlarda, suç konusu malın değerinin azlığı

suçun haksızlık içeriğini azaltıcı bir etkiye sahiptir. Bu durumu öngören kanun koyucu

hakime, bazı suç faillerinin cezasında indirim yapma ve hatta bazı suç faillerini hiç

cezalandırmama i mkanı vermiştir. Suç konusu malın değerinin azlığı, kanun koyucunun

hakkında herhangi bir düzenleme yapmadığı suçlar açısından da etkili olabilir ve bu

suçlarda nasıl bir etkiye sahip olduğunun da araştırılması gerekir. Diğer taraftan suç

konusu malın değerinin azlığı, düzenleme bulunan suçlarda dahi aynı sonucu ortaya

çıkarmamaktadır. Söz konusu problem arz eden hususların daha yakından incelenmesi

gerekmektedir.

Suç konusu malın değerinin azlığı sadece tamamlanmış suçlarda değil, teşebb üs

aşamasında kalmış suçlarda da önem arz eder. Bunun yanında suç tamamlandıktan sonra

failin etkin pişmanlık göstermesi ve birden fazla suçun işlenmesi durumunda değer

azlığının nasıl değerlendirilmesi gerektiğinin de ortaya konulması gerekir. Son olarak suç

konusu malın değerinin azlığının, fail hakkında kurulacak hükme nasıl etki edeceğinin de

bu hususa ilişkin hakkında hüküm bulunan suçlar ve hakkında hüküm bulunmayan suçlar

bakımından değerlendirilmesini gerekli kılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Değer azlığı, zimmet, yağma, hırsızlık, suçun konusu.

Abstract

In the crimes committed for economic benefit, lowness of the value of goods that

is the object of the committed crime has an effect to reduce the level of unjustness of

offences. The legislators have granted judges the power to reduce punishment or even in

some cases not punish perpetrators. The lowness of the value of goods obtained through

committed crime might affect quantity of punishment for those crimes which are not

clearly regulated by the legislators as well, and the effect on these offences must also be

ascertained. On the other hand, even for those crimes re gulated by the legislators do not

constitute the same results. Hence, the abovementioned problems must be reanalyzed

closely.

Dr. Öğr. Üyesi, Erciyes Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Ceza ve Ceza Muhakemesi

Anabilim Dalı. (E-mail: ahakkas@erciyes.edu.tr)

Makale Gönderilme Tarihi: 02.03.2018

Makale Kabul Tarihi: 12.06.2018

DOI : 10.21492/inuhfd.407978

Ahmet Hulusi AKKAŞ

324 Inonu University Law Review InULR Vol:9 No:1 Year:2018

The lowness of the value of goods means importance not only for completed

offences but also attempting to commit an offence. In addition, it must b e showed how to

appraise lowness of the value of goods in cases of active repentance of perpetrator after

committing a crime o r committing multiple crimes. Lastly, the assessment of the effect of

the lowness of the value of goods on sentence is necessary in terms of crimes with and

without considering the special provision on the lowness of the value.

Keywords: Lowness of the value of goods, embezzlement, plunder, theft, object of

offence.

GİRİŞ

5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nda yer alan (TCK) bazı suçlarda

suç konusu malın değerinin az olmasının ceza sorumluluğuna etki edeceği

kabul edilmiştir. Kanunumuzda malın değerinin az olmasına ilişkin sadece

hırsızlık, yağma ve zimmet suçlarıyla bağlantılı açık düzenlemeler

bulunmaktadır. Suç konusu malın değerinin az olması, açık düzenleme

bulunan bu suçlarda dahi aynı sonucu doğurmamaktadır. Zikredilen

suçlardan yağma ve zimmet suçunda, failin alacağı cezanın indirilmesi

kabul edilirken; hırsızlık suçunda cezadan indirim yapılabildiği gibi, fail

tamamen cezasız da kalabilmektedir1. Suç konusu malın değerinin azlığı,

hakkında bu yönde açık hüküm bulunmayan suçlarda da söz konusu

olabilir. Bu nedenle, hakkında suç konusu malın değerinin azlığına ilişkin

açık düzenleme bulunmayan suçlarla ilgili, nasıl bir cezalandırma yoluna

gidileceğinin de ortaya konulması gerekir. Çalışmamızda ilk başta suç

konusu malın değerinin azlığına ilişkin açık düzenleme bulunan halleri

değerlendirmeye, onun akabinde de hakkında düzenleme bulunmayan

haller ile ilgili görüşlerimizi açıklamaya çalışacağız.

I. DEĞER AZLIĞININ HUKUKİ NİTELİĞİ

Suç konusu malın değerinin az olmasının hukuki niteliğinin

belirlenmesi, onun kast kapsamında değerlendirilip değerlendirilmemesi

bakımından büyük öneme sahiptir. Eğer suç konusu malın değerinin

azlığına ilişkin düzenlemelerin kast kapsamı dışında olduğu kabul edilirse

fail, somut olayda malın değerinin az olması durumunda bu hükümlerden,

objektif bir mahiyet arz etmeleri nedeniyle, her halükarda yararlanacaktır.

1 Karşılaştırmalı hukukta örnek kabilinden zikredilebilecek Alman hukukunda, suç konusu

malın değerinin azlığına ilişkin açık düzenleme sadece hırsızlık ve zi mmet suçları ile

ilgili ortak hükümde düzenlenmiştir. Alman Ceza Kanunu (StGB) § 248a'da suç konusu

malın değerinin azlığının hırsızlık ve zimmet suçlarının takibini şikayete bağlı hale

getireceği; suçun soruşturulması ve kovuşturulmasında kamusal bir yarar söz konusu

olması durumunda ise takibatın resen yapılacağı hüküm altına alınmıştır. Ayrıntılı bilgi

için bkz. HOHMANN Olaf; M ünchener Kommentar zum Strafgesetzbuch, StGB 2 48a,

Bd. 4, 2. Auflage, München, 2012, kn. 1; JUNGWİRTH, Anton; “Bagatelldiebstahl und

Sachen ohne Verkehrswert”, NJW, 1984, s. 954 vd.