The Early Detection of Risk Committee (Evaluation of 378th and 625/1-eth of TCC)

• Author: Adem Sahin
• Pages: 287-314

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:7 Sayı:2 Yıl 2016 287

RİSKİN ERKEN TEŞHİS KOMİTESİ

(TTK m.378 ve 625/1-e’nin Değerlendirilmesi)

Adem ŞAHİN

ÖZET

Kanun koyucu ilk kez TTK m.378 ve 625/1-e’de anonim şirketler ve limited

şirketlerde risk yönetimine özel önem vererek, ilgili yönetim organlarına riskin erken

teşhisi görevini vermiştir. Bu görev kapsa mında ilgili yönetim organları bir riskin erken

teşhisi komitesi kurmak zorundadırlar. Bu çalışmada komitenin şirket türlerinde uygulama

alanı, komitenin hukuki yapısı, çalışma esasları, görevleri ve denetimi mukayeseli

hukuktaki örnekleri göz önünde bulundurularak hukuki açıdan incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Anonim şirket, limited şirket, yönetim kurulu görevleri,

riskin erken teşhisi komitesi, risk yönetimi, kurumsal yönetim.

THE EARLY DETECTION OF RISK COMMITTEE

(Evaluation of 378th and 625/1-eth of TCC)

ABSTRACT

The legislative gave particular importance on risk management in joint-stock and

limited companies by 378th and 625th articles of Turkish Commercial Code for the first

time, thereby giving the duty of early detection of risk to the respective managing bodies

of companies. Within the context of this duty, respective managing bodies shall establish

an early detection of risk committee. In this work, area of application of committee in

different types of companies, legal structure of the committee, working p rinciples, duties

and audit of the committee are a nalyzed in a legal perspective by taking comparative law

into consideration.

Keywords: Joint -stock Company, limited company, duties of board of directors,

early detection of risk committee, risk management, corporate governance.

I. GİRİŞ

A. Genel olarak

Günümüzde şirketlerin birçoğu kurulduktan kısa bir süre sonra sona

ermektedir. Sona erme sebeplerinin temelinde ekonomik krizler, sermaye

yetersizliği, finansman kaynaklarındaki problemler, şirketin iyi

yönetilmemesi ve ortaklar arasındaki ihtilaflar gibi değişik sebepler

yatmaktadır. Şirketlerin geleceğini tehdit eden bu tehlikeler şirketin

 Av. Dr. İstanbul Barosu

Adem ŞAHİN

288 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:7 Sayı:2 Yıl 2016

faaliyet alanına, ülkenin ekonomik, sosyal ve siyasi yapısına göre farklı

türde ve yoğunlukta ortaya çıkabilir. Özellikle az gelişmiş ve gelişmekte

olan ülkelerde bu tür risklerin gerçekleşme olasılığı yüksektir. Ülkemizin

de gelişen ülkeler arasında yer almasından dolayı şirketleri tehdit eden

risklerin ve gerçekleşme ihtimallerinin yüksek olduğu görülmektedir.

Türk Ticaret Kanunumuzun (TTK) genel gerekçesinde

1

belirtildiği üzere

ülkemizde bir çok şirket, faizlerdeki sık dalgalanmalar, devlet bonoları ve

tahvilleriyle yapılan işlemler, yatırımların kredilerle finanse edilip, öz

varlık/yabancı para rasyosuna dikkat edilmemesi, döviz üzerine

spekülasyon yapılması ve özellikle dövizde açık pozisyon ve benzeri

sebeplerle doğrudan ve ciddi risk altındadır. Sanayileşmiş ve istikrarlı

ülkelerde pek rastlanılmayan bu tür riskler Türk işletmeleri yönünden,

darboğaza girme ve hatta iflâs tehlikesini kolaylıkla beraberinde

getirebilmektedir.

Netice olarak şirketlerin geleceğini tehdit eden bu riskler genelde

bir günde değil, belirli bir süre içerisinde olgunlaştıktan sonra ortaya

çıkmaktadır. Bunların önceden tespit edilmesi ve onlara karşı önlem

alınması şirketler için hayati önem arz etmektedir. Özellikle sermaye

şirketleri sermaye yapıları ve piyasaya katkılarından dolayı diğer şirket

türlerine nazaran daha çok risk altındadırlar. Örneğin anonim şirketler,

küçük yatırımcıların sermayelerini bir araya getirerek kurdukları ve ülke

ekonomisine katkıları büyük olan şirketlerdir. Bu önemine binaen kanun

koyucu anonim şirketler için özel koruyucu hükümler öngörmüştür.

Özellikle devletin ilgilenmesi, şirketin malvarlığının korunması ve

dışardan denetlenmesi gibi ilkelerle şirketin varlığının korunması

hedeflenmiştir. Bu ilkeler sayesinde aynı zamanda şirket alacaklılarının ve

ortaklarının da koruması söz konusudur

2

. Bu açıdan yönetim kurulu

görevlerini ifa ederken tedbirli bir yönetici sorumluluğuyla hareket ederek

piyasalardaki şirketi etkileyebilecek tüm gelişmeleri yakından takip etmek

durumundadırlar.

Yukarıdaki kısaca izah edilen sebeplere istinaden kanun koyucu

kurumsal yönetim ilkeleri doğrultusunda bazı anonim ve limited

1

Memiş, Tekin/Bozbel, Savaş, Karşılaştırmalı, Gerekçeli, İçtihatlı ve Kavram İndeksli

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu, Cilt I, TTK Genel Gerekçeler Nr. 127, s.44.

2

Detaylı bilgi için bkz. Pulaşlı, Hasan, Yeni Şirketler Hukuk Genel Esaslar, s.277; Çeker,

Mustafa, Ticaret Hukuku, s.2 13; Şener, O. Hami, Teorik ve Uygulamalı Orta klıklar

Hukuku, s.311; Bilgili, Fatih, Şirketler Hukuku, s.216vd.