The crime of vagrancy

• Author: Yrd. Doç. Dr. Fatih BIRTEK
• Pages: 122-172

Yrd. Doç. Dr. Fatih BİRTEK

122 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 5 Sayı:2 Yıl 2014

THE CRIME OF VAGRANCY

Abstract

Begging is a common social problem in daily life. Even in modern

societies, it is ubiquitous. In modern times, it has became an ancient

profession from being an immoral act.

Begging has several reasons, including economic, social, and

cultural. It will not be possible to fight with begging without dealing with

these factors. Two different legislations are implemented in the Turkish

Law to tackle begging. Firstly, begging as a minor offence. Secondly,

begging as a criminal offence.

Individiual begging is a minor offence in terms of Turkish Minor

Offences Act (Article 33). The crime of vagrancy is regulated within the

Turkish Penal Code (Article 229).

Both acts are distinguished in terms of begging style. Begging as a

minor offence, regulates individual begging. On the other hand, the crime

of vagrancy regulates begging via children or disabled people.

In our study, We will explain the cultural, social and economic

reasons of begging and its impact on society. Hereafter, we will scrutinize

to the elements of the crime of vagrancy within the article 229 of Turkish

Penal Code.

Keywords: The crime of vagrancy, begging, minor offence,

donation, monetary grand, poverty.

GİRİŞ

Dilenmek, “…toplumda yaşamını sürdürebilmek için sahip olması

gereken ekonomik imkânlara sahip olamadığı için veya aslında yoksul

olmadığı halde kendisini yoksul göstererek ihtiyaç hissettiklerini elde

etmek için ya da dilenmeyi bir hayat tarzı olarak benimsediği için,

ekonomik imkânı olanlardan söz, yazı veya davranışlarla para veya eşya

istemek” olarak tanımlanmaktadır

2

.

2

Vatandaş, Celalettin, Dilenciler ve Dilencilik (Sosyolojik Bir Araştırma), Afyon

Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.4, S. 1 , Y. 2002, s. 170,171. Türk Dil

Dilencilik Suçu

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 5 Sayı:2 Yıl 2014 123

Dilencilik, insanlık tarihiyle yaşıt bir “meslek” olup; yer ve zaman

farkı gözetmeksizin hemen her toplumda görülen ve doğrudan insanların

“merhamet” ve vicdan duygularını istismar ederek menfaat elde etmeyi

temel ilke olarak benimseyen bir davranıştır

3

.

Dilenciliğin arka planında, muhtaç insanların toplumsal

dayanışmayla ihtiyaçlarının giderilmesi gibi makul bir gerekçe bulunsa

da; dilenenlerin büyük çoğunluğu için dilenmek, muhtaç olmak ile bunu

meslek haline getirip kolay yoldan hayatı devam ettirmek arasında ince bir

çizgiyi ifade eder hale gelmiştir

4

.

Dilencilik, kültürdeki “iyinin ve iyiliğin kötüye kullanımı” olarak

kendini gösteren ve gelenekte zuhur eden bir “ur”dur

5

. Bu yönüyle

dilencilik “ahlaki bir kötülüğü” de ifade etmektedir

6

. Karşısındaki insanın

merhamet damarını ortaya çıkarma, merhamet ve digergamlık hislerini

sömürmeyi amaç edinen, bunun için kendi çocuğunu ve –gerçekse-

bedensel engellerini/sakatlıklarını dahi araç olarak kullanmayı “meşru”

görebilen, bu yönüyle insan onurunu hiçe sayan bu “meslek”; mücadele

edilmesi gereken toplumsal bir sorun ve “utanç”

7

haline gelmiştir.

Dilencilikle mücadelenin dini, sosyolojik, kültürel ve eğitim olmak

üzere çeşitli boyutlara olmakla birlikte, hukuki alanda da bu “vakıa/olgu”

Kurumu’na göre dilenci, “Geçimini dilenerek sağ layan kimse”, “Israrla ve arsızca bir şeyi

isteyen kimse”; dilencilik ise, “sada ka istemek”, “Kendisini acındırarak bir kimseden bir

şey istemek” olarak tanımlanmaktadır. Açıklama için bkz.

http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&view=bts

3

Çelebi, s. 159.

4

Çelebi, s. 159; Tuna, Korkut/ Parin, Suvat, Kent Yaşamı ve Dilencilik: İstanbul

Dilencileri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Bir Kent Sorunu: Dilencilik Sempozyumu

(Sorunlar ve Çözüm Yolları) Tebliğler Kitabı, İstanbul 2008, s. 157.

5

Köktürk, Milay, Bir Bilinç Durumu Olarak Dilencilik, Bir Kent Sorunu: Dilencilik

Sempozyumu (Sorunlar ve Çözüm Yolları) Tebliğler Kitabı, İstanbul 2008, s. 409.

6

Walsh’a göre dilencilik, aylaklık türü nden bir suç olmakla birlikte, ahlaki bir bozulma

olup, çoğu ciddi suç tipiyle de ilişkili bir eylemdir. Ayrıntılı açıklama için bkz. Walsh,

Tamara, “Waltzing Matilda One Hundred Years Later: Interactions Between Homeless

Persons and the Criminal Justice System in Queensland' (2003) 25 Sydney Law Review p.

76 vd.

7

Munzer, Stephan R., “Beggars of God”, The Christian Ideal of Mendicancy, Journal of

Religious Ethics, Vol. 27, Iss. 2, Y. 1999, p. 305.

Yrd. Doç. Dr. Fatih BİRTEK

124 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 5 Sayı:2 Yıl 2014

ile mücadele edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, Kabahatler

Kanunu’nun 32. maddesinde “dilenme” eylemi kabahat olarak

düzenlenmiş ve Türk Ceza Kanunu’nun 229. maddesinde de “dilendirme”

olarak tanımlayabileceğimiz eylem, suç olarak kabul edilmiştir.

Çalışmamızda, ilk olarak dilencilik suçunun meşruiyet temelini

oluşturması hasebiyle, toplumsal bir vakıa ve kadim bir meslek olarak

dilenciliğin tarihi gelişimi, sebepleri, dilencilerin kullandığı araçlar ve

dilenciliğin toplum açısından oluşturduğu tehlike ortaya konulacak daha

sonra, TCK m. 229 hükmünde düzenlenen dilencilik suçu, TCK’nin

benimsediği suç teorisi esas alınarak unsurları itibariyle incelenecektir.

1. TOPLUMSAL BİR VAKIA OLARAK “DİLENCİLİK”

Dilencilik, toplumun kendi dinamikleri sonucunda ortaya çıkmış

psiko-sosyal bir vakıadır. İnsanların zor durumda olan kimseleri,

içerisinde bulundukları müşkül durumdan kurtarmak adına ve

yardımseverlik ve digergamlık hislerinin baskın gelmesiyle “iyilik

merkezli” bir eylem olarak ortaya çıkmış iken; zamanla muhatapları

(dilenciler) açısından “iyiliğin sömürülmesi” emeline dayanan kadim bir

“meslek” halini almıştır

8

.

Dilenciliğin bu kadar kadim bir meslek haline gelmesi, bu olgunun

gündelik yaşamın doğal bir parçasıymış gibi, toplumun içine bizzat –

dilenciler tarafından- inşa edilmiş olmasından ileri gelmektedir

9

.

Dilenci, “ümit eden bir bilinçle” hareket ettiğinden, “ümit

bittiğinde, dilenme de bitecektir”

10

. Bu yönüyle dilenme yalın bir “isteme”

8

Munzer’a göre dilencilik, vicdana ve hislere hitap eden bir “hayat tarzı”dır. Munzer, p.

305.

9

Parillo, Vincent N./ Stimson, John/ Sitmson, Ardyth, Co ntemporary Social Problems,

Second Ed. New York 1989, p. 10.

10

Köktürk, s. 404. Dilencilik mesleğinin kaynağı ve bu mesleği sürdürülebilir kılan en

önemli etkenin to plumsal dinamikler olduğunu açıklayan en güzel örnek 1928 yılında bir

dilenci ile yapılan gazete mülakatında şu şekilde ortaya konulmuştur: “12 yaşındayken

babam ölmüştü, annem de hastalıklıydı. Mektebe gidemedim, zaten tembeldim, çalışmak

istemiyordum. Konu komşu halimize acıdılar, beni bir demircinin yanına çırak koydular. İş

zordu, koca körüğü körüklemekten göz açmaya vakit bulamıyordum. Aldığım gündelik,

yaşıma göre fena değildi ama durmadan dinlenmeden çalışmak gözümü yıldırmıştı. Annem