The American Passport in Turkey: National Citizenship in the Age of Transnationalism.

• Author: Altan-Olcay, Ozlem

Pasaport, genellikle bir ülkenin hükümeti tarafindan vatandaslarina verilen ve esas olarak uluslararasi seyahat amaciyla sahibinin kimligini ve uyrugunu onaylayan bir seyahat belgesidir. (1) Pasaport ayni zamanda devletlerin sinir kontrolleri için kullandiklari belki de en önemli araçlardan biri ve düsünülenden çok daha yeni bir 20. yüzyil icadi. Henley Pasaport Endeksi, (2) tüm dünya pasaportlarini, sahiplerinin önceden vize almadan erisebilecekleri varis noktalarinin sayisina göre siralamaktadir. Uluslararasi Hava Tasimaciligi Birliginden (IATA) alinan özel verilere dayanan endekse göre, 2020 yilinda dünyada sahip olunabilecek en iyi pasaportlar Japonya, Singapur, Güney Kore, neredeyse tüm Avrupa Birligi, Kanada ve Amerika pasaportlari; en kötüleri ise Afganistan, Irak, Suriye, Pakistan, Somali ve Yemen'dir. Ikinci gruptaki ülkeler ayni zamanda dünyadaki en büyük mülteci ve düzensiz göçmen gruplarinin ülkeleridir. Sadece bu basit karsilastirma bile, dünyanin gittikçe daha küresel bir yer haline gelmesinin bazilari için klise iken digerleri için bir mit olduguna isaret etmektedir.

Türkiye Cumhuriyeti pasaportu ise 51. sirada. Son yillarda gerileme göstermis olsa da Amerikan pasaportu 2020 yili endeksinde yedinci sirada; bu, 185 ülkeye vizesiz seyahat anlamina geliyor. Peki Türkiye'de Amerikan pasaportu ne anlama geliyor? Detaylandirmak gerekirse, Türkiye'de ABD vatandasi olmak ne anlama geliyor? Amerika Birlesik Devletleri disinda bir ABD vatandasi olmak ne anlama geliyor? ABD vatandasliginin Türkiye'deki cazibesi ve ayricaliklari bize ABD'nin küresel gücü ve yerel siyasetle baglantilari hakkinda ne anlatiyor? ABD vatandasligina atfedilen ulus ötesi anlamlar ve degerler, vatandaslik kurumunun dönüsümü hakkinda neye isaret ediyor? Özlem Altan-Olcay ve Evren Balta'nin Türkiye'de Amerikan Pasaportu: Ulus Ötesi Çagda Ulusal Vatandaslik baslikli kitabi bu sorulara cevap aramakta. Veri toplamak adina genis çapli bir saha çalismasina dayanan arastirmalarinda üç grup ile görüsmeler yapilmis: Ilk grup, normalde Türkiye'de yerlesik, fakat dogum yapmak için Amerika'ya giderek çocuklarina baska bir vatandaslik "hediye" eden aileler. Genelde önceden Amerika'da bir süre yasamis ya da ziyaret etmis; Türkiye'nin Bati ile baglarinin, hayat kalitelerinin ve yerel statülerinin giderek daha kötüleseceginden kaygi duyan bu kisiler, çocuklarinin gelecegi için strateji olusturmaya çalisiyorlar. Ikinci grup, evlilikten kariyer seçimlerine çesitli nedenlerle...