Taxation of Social Media Business in Turkey

• Author: Muhammet DURDU
• Pages: 470-488

Inonu University Law Review – InULR 10(2): 470-488 (2019)

Muhammet DURDU

470

TÜRKİYE’DE SOSYAL MEDYA İŞLETMELERİNİN VERGİLENDİRİLMESİ

TAXATION OF SOCIAL MEDIA BUSINESS IN TURKEY

Muhammet DURDU

*

https://doi.org/10.21492/inuhfd.596914

Makale Bilgi

Gönderilme:25/07/2019

Kabul: 28/10/2019

Özet

Sosyal medya işletmelerinin tüm dünyada insan hayatının önemli bir unsuru haline

gelmesi hukuki sorunları da beraberinde getirmiştir. Sosyal medya üzerinden yapılan

faaliyetler birçok hukuk dalının yanında vergi hukukun

u da alakadar etmektedir. Zira

yayınlanan reklamlar üzerinden sosyal medya şirketlerinin ciddi kazançlar elde ettiği

görülmektedir. Uluslararası doktrin ile OECD ve AB gibi uluslararası kuruluşların

yaptığı çalışmalarda sosyal medya şirketlerinin vergilend

irilmesi, dijital ekonominin

vergilendirilmesi başlığı altında incelenmektedir. Gerçekten duruma sadece sosyal

medya üzerinden değil dijital ekonominin vergisel sorunları üzerinden yaklaşmak daha

kapsayıcı ve yararlı olacak ve üretilecek çözümler uzun ömür

lü olacaktır. Dijital

ekonominin vergilendirilmesi ile ilgili her ülkenin benzer sorunlarla karşılaştığı

görülmektedir. Uluslararası kuruluşların bu sorunlara çözüm önerileri ülkeler açısından

yol gösterici olmaktadır. Bu öneriler ışığında her ülkenin kend

ine özgü bir çözüm yolu

bulmaya çalıştığı görülmüştür. Türkiye’de ise doğrudan vergiler açısından sosyal medya

işletmelerine yapılacak reklam ücreti ödemeleri üzerinden tevkîfat uygulanması yönünde

bir düzenleme yapılmıştır. Bu yöntem kısa vadede gerekli o

lsa da, dijital ekonominin

tamamını ve tüm gelir unsurlarını kapsayan bir çözüm üretilmesi elzemdir. Dolaylı

vergiler açısından ise dijital ekonomiye özgü bir yöntem bulunmayıp genel hükümlere

tabi olmaktadırlar.

Anahtar Kelimeler

Dijital Ekonomi,

Sosyal Medya,

Vergi,

Kaydırılmış Kazanç

Vergisi.

Article Info

Received: 25/07/2019

Accepted: 28/10/2019

Abstract

The fact that social media enterprises become an important element of human life all

over the world has brought along legal probl

ems. The activities carried out through social

media deal with tax law along with many law branches. Because it is seen that social

media companies earn serious gains because of the advertisements published. Taxation of

social media companies in internatio

nal doctrine and international organizations studies

such as OECD and EU examined under the heading of taxation of digital economy. It

would be more inclusive and useful and solutions will be long-

lasting to approach the

situation through t ax issues of the

digital economy, not just through social media. It is

observed that each country has similar problems regarding the taxation of the digital

economy. The suggestions of the international organizations to solve these problems are

guiding the countries. In t

he li ght of t hese suggestions, it is seen that each country is

trying to find a specific solution. In Turkey to social media advertising company in terms

of direct taxes it has been decided t o apply withholding tax. Although this method is

necessary in the

short term, it is essential to produce a solution that covers the whole and

all of the digital economy. In terms of indirect taxes, they do not have a method specific

to the digital economy but are subject to general provisions.

Keywords

Digital Economy,

Social Media,

Tax,

Diverted Profit Tax.

Bu eser Creative Commons Atıf-GayriT icari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır

* Arş. Gör., Dumlupınar Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Kamu Yönetimi, muhammetdurdu38@gmail.com.

https://orcid.org/0000-0003-4912-4410.

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi – İnÜHFD 10(2): 470-488 (2019)

Türkiye’de Sosyal Medya İşletmelerinin Vergilendirilmesi

471

I. GİRİŞ

Son 15 yıldır sosyal medya işletmelerinin ortaya çıkması ve hızlı bir şekilde tüm dünyaya

yayılması, insanların zihnindeki medya algısını değiştirmiştir. Sosyal medyanın klasik medya

araçlarından birçok farklılıklar içerdiği ve iletişim konusunda çok daha etkili olduğu

gözlenmektedir. Bunun yanında sosyal medyada, istisnasız herkesin kimliğini belirtmeden

içerik üretebilmesi hukukî sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Mesela “anonim” bir hesaptan bazı

kişilere hakaret edilmesi, iftira atılması, hem kamu düzenini bozarak ceza hukukunun konusunu

oluşturmakta hem de kişilik haklarını ihlâl ederek medeni hukukun konusunu oluşturmaktadır.

Bunların yanında, dijital ortamda çeşitli kazançlar sağlandığı veya ücret karşılığı tüketimler

yapıldığı için vergi hukuku da sosyal medya ile ilgilenmektedir. Klasik vergi hukukunun, ticari

kazancın vergilendirmesinde sabit bir işyeri araması, alınıp satılan şeylerin somut ve maddi

şeyler olduğu kabulünün bulunması gibi hususlar dijital ortamdaki kazançların ve tüketimlerin

vergilendirilmesinde problemler doğurmaktadır.

Sosyal medya işletmelerinin temel gelir kaynağı ilk bakışta reklamcılık hizmetleri olarak

görünmektedir. Ancak bunun yanında bu işletmelerin veya bu işletmeler aracılığıyla üçüncü

kişilerin farklı türlerde kazançlar elde ettikleri görülebilmektedir. Sosyal medya işletmelerinin

elde ettiği kazançların temel özelliği, sanal ortamda elde edilmeleridir. Büyük sosyal medya

işletmelerinin yüksek kâr sağladıkları bazı ülkelerde hiçbir fiziki varlığının olmadığı veya

dolaylı yoldan sınırlı bir varlık oluşturdukları görülebilmektedir. Klasik vergi hukuku

sistemlerinde vergilendirme için temel şart olarak sabit bir işyerinin aranması bu işletmelerin

sağladıkları büyük kazanca rağmen vergilendirilmemeleri gibi bir sonuç ortaya çıkarmaktadır1.

Bu sorunlar uluslararası literatürde daha geniş bir kavram olan “dijital ekonominin

vergilendirilmesi” başlığı altında incelenmektedir.

Çalışmada konu bütünlüğünü sağlamak amacıyla dijital ekonominin genel hatları

üzerinde durulacak ve sonrasında sosyal medya işletmelerinin vergilendirilmesi konusuna

girilecektir. Çalışmada dijital ekonomi konusunda özellikle OECD’nin ve AB’nin

çalışmalarından ve raporlarından faydalanılarak sadece Türkiye değil tüm dünyadaki dijital

ekonomi sorunları üzerinde durulacaktır. Zira bütün ülkeler dijital ekonomi ile ilgili benzer

sorunlar yaşamaktadırlar. Dijital ekonomi ve bu bağlamda sosyal medya işletmelerinin

vergilendirilmesi ile ilgili dünyadaki önemli gelişmelere değinilecek ve Türkiye’nin yaptığı

mevzuat düzenlemeleri üzerinde durulacaktır. Konu ile ilgisi olduğu kadarıyla dijital ekonomi

ile ilgili sayısal ve oransal bilgiler de verilecektir. Son bölümde ise Türkiye’de sosyal medya

işletmelerine uygulanan vergi rejimi açıklanacaktır.

II. DİJİTAL EKONOMİ KAVRAMI

Sanal âlemin ekonomik amaçla kullanılmaya başlandığı ilk zamanlarda, bu alandaki

faaliyetleri belirtmek için daha çok e-ticaret kavramı kullanılmıştır2. Ancak e-ticaret günümüzde

dijital ekonominin alt dallarından birini oluşturmaktadır. E-ticaret ile kastedilen, mal veya

hizmet alım satımının sanal ortam aracılığıyla yapılmasından ibarettir. Ancak dijital ekonomi bu

tanımdan ibaret değildir. Bunun yanında online reklamcılık hizmetleri, mal veya hizmet niteliği

tartışmalı olan sanal ürünlerin satışı, online eğitim, bulut bilişim ve online ödeme hizmetleri gibi

birçok konuda da sanal ortam araç olarak kullanılabilmektedir. Bunun sonucunda e-ticaret

kavramının daha üst kavramı olan “dijital ekonomi” kavramı kullanılmaya başlanmıştır3.

Dijital ekonomi, bilgi ve iletişim araçlarının gelişmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu

gelişmelerle birlikte uluslararası ticaret hızlanmış ve kolaylaşmış, çok uzaklardaki müşterilere

ulaşmak mümkün hale gelmiştir4. Bilgi ve iletişim teknolojilerinin gelişmesi ve ucuzlaması ile

1 OECD Model Anlaşması’na göre, bir ülkede faaliyet gösteren bir işletmenin vergilendirilebilmesi i çin o ülkede

sabit bir işyerinin bulunması gerekmektedir. Bkz: BUDAK, Tamer: “The Transformation Of International Tax

Regime: Digital Economy”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 8(2), 2017, s.304.

2 MASTAR ÖZCAN, Pelin: “Dijital Ekonominin Vergilendirilmesinde Karşılaşılan Sorunlar: Beps 1 No’lu Eylem

Planı Kapsamında Bir Değerlendirme”, Electronic Journal of Vocational Colleges, Ekim 2016, s.74; E-ekonomi

kavramı i çin bkz: KARA, Mustafa Cemil/ÖZ, Ersan: Dijital Vergilendirmeye Küresel Bir Bakış, Vergi Dünyası,

S.424, Aralık 2016, s.31.

3 ERTAŞ, Bilal Levent: “Dijital Ekonomide Yurt Dışından Alınan Hizmetler Bakımından Kdv Mevzuatındaki

Sorunlar”, Vergi Raporu, S.219, 2017, s.132; IŞIK, Hüseyin: “Dijital Ekonominin Vergi Hukukundaki İşyeri

Kavramına Etkileri”, Vergi Sorunları Dergisi, S.356, Mayıs 2018, s.44.

4 YILDIZ, Barış/GÜNAY, Hamdi Furkan: “Türk Vergi Hukuku Ekseninden Dijital Ekonomiye Genel Bir Bakış”, III.

Uluslararası Mesleki Ve Teknik Bilimler Kongresi, 2018, s.4004.