Significant procedural provisions on the new turkish obligations code

• Author: Prof. Dr. Hüseyin ALTAS, Yrd. Doç. Dr. Leyla Müjde KURT
• Pages: 45-97

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:2 Sayı:2 Yıl 2011 45

TÜRK BORÇLAR KANUNU’NDA

YER ALAN ÖNEMLİ USUL HÜKÜMLERİ

Doç. Dr. Adnan DEYNEKLİ

ÖZET

1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe girecek 6098 sayılı Türk

Borçlar Kanununda birçok usul hükmüne yer verilmiştir. Maddi hukuka

ilişkin bir kanunda usul hükümlerine mümkün olduğunca ayrık

durumlarda yer verilmesi, genel kuralların uygulanacağı durumlarda usul

hükmüne yer verilmemesi gerekir. 6098 sayılı Kanunun bazı

maddelerinde usul hükümlerine yer verilmesi isabetli olmuştur. Ancak

1.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri

Kanunundaki düzenlemelere uygun hale getirilmesi gereken hükümler

bulunmaktadır. Kanun yürürlüğe girmeden bu yönde değişiklikler

yapılması uygun olur. Ayrıca davayı üstlenme (TBK m.309) gibi usul

hukukunda yer verilmeyen kavramlara yer verilmesi de isabetli

olmamıştır. 818 sayılı Borçlar Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarihten bu

yana çıkan içtihadı birleştirme kararlarında varılan çözümden farklı bir

düzenleme yapılmışsa, bu hüküm uygulanacak, hiçbir düzenleme

yapılmamışsa içtihadı birleştirme kararı geçerliliğini koruyacaktır.

Anahtar Kelimeler: İspat, mahkeme, davanın ihbarı, davanın

üstlenilmesi, içtihadı birleştirme.

SIGNIFICANT PROCEDURAL PROVISIONS ON THE NEW

TURKISH OBLIGATIONS CODE

ABSTRACT

The new Turkish Obligations Code (numbered 6098), entering into

force on 1st July 2012 consists of many procedural provisions. The acts

 Yargıtay 19. HD. Üyesi

Doç.Dr.Adnan DEYNEKLİ

46 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:2 Sayı:2 Yıl 2011

governing substantial law should contain procedural provisions only in

exceptional cases. Some articles of the new Turkish Obligations Code

related to procedural rules are plausible. However, some provisions of the

Obligations Code should be amended before its effective date and

therefore these provisions should become in line with the regulations of

the new Civil Procedure Code numbered 6100, which entered into force

on 1st October 2011. Moreover, adopting some concepts not included in

Civil Procedural Code such as undertaking of the case (art. 309) is not

appropriate. As for the binding precedents of the Court of Cassation which

had been decided before the effective date of the new Obligations Code,

the legal status of them will be as follows: If the new Code consists of

new regulation on the same issue as the precedent, the new regulation will

prevail. Otherwise, the binding precedents of the Court of Cassation will

remain in effect.

Keywords: Proof, court, notification of the case, undertaking the

case, binding precedent of the Court of Cassation

I-GENEL OLARAK

11.1.2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (TBK)

4.2.2011 tarihli ve 27836 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

TBK’nun 648. maddesine göre 1.7.2012 tarihinde yürürlüğe girecek

Kanunun yürürlüğü ile birlikte 4 Ekim 1926 tarihinden beri uygulanmakta

olan 818 sayılı Borçlar Kanunu yürürlükten kalkacaktır.

818 Sayılı Borçlar Kanunu’nun yürürlüğe girdiği tarihte henüz

1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu yürürlükte değildi. Bu

nedenle 818 sayılı Borçlar Kanunu’nda kanun koyucu usule ilişkin bazı

konuları düzenleme gereği duymuş ve düzenlemiştir.

6098 sayılı Borçlar Kanunu’nda da usul hukukuna ilişkin bir çok

düzenlemeye yer verilmiştir.

4 Ekim 1927 tarihinde yürürlüğe giren 1086 sayılı Hukuk Usulü

Muhakemeleri Kanunu, 4.2.2011 tarihli 27836 sayılı Resmi Gazetede

yayımlanan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun

450.maddesine göre 1 Ekim 2011 tarihinde yürürlükten kaldırılmıştır.

Türk Borçlar Kanunu’da Yer Alan Önemli Usul Hükümleri

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:2 Sayı:2 Yıl 2011 47

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda yer alan usule ilişkin hükümlere

Hukuk Muhakemeleri Kanununda yer verilmesi gerekirdi. Ancak kanun

koyucu 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda usule ilişkin bir çok hükme

yer vererek 818 sayılı Borçlar Kanununda yer verdiği usule ilişkin

düzenlemelerden vazgeçmemiştir.

6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun (19) maddesinde “mahkeme”,

(36) maddesinde “dava”, (41) maddesinde “ispat”, (45) maddesinde

“hâkim” sözcüklerine yer vermiştir. Bu sözcükler medeni usul hukuku ile

ilgili sözcükler olup, (648) maddeden oluşan 6098 sayılı Türk Borçlar

Kanunundaki birçok düzenlemenin usul hukukuna ilişkin olduğu

gözlemlenmektedir.

Maddi hukuka ilişkin bir kanun ancak uygulanması halinde

düzenlemenin amacına uygun yapılıp yapılmadığı anlaşılır. Maddi hukuka

ilişkin Kanunda örneğin Borçlar Kanunu’nda yer alan bir hüküm kural

olarak bir dava açılması halinde uygulama alanı bulur.

Kanun koyucunun Türk Borçlar Kanununu düzenlerken usule

ilişkin hükümlere yer vermesinin amacı uyuşmazlıkları azaltmak ve

uyuşmazlık çıktığında ise çözüm yolu göstermektir.

Şimdi 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun usule ilişkin

hükümlerinin genel bir değerlendirmesini yapacağız.

II-GÖREVE İLİŞKİN HÜKÜMLER

Türk Borçlar Kanunu’nun bir çok maddesinde “hakim”1 den, birçok

maddesinde “Mahkeme’2 den söz edilmiştir.

Bu hükümlerde yer alan “hakim” sözcüğü uyuşmazlığı çözmek için

görevli mahkemenin hakimini ifade etmektedir.

TBK’nun 55/2 maddesine göre her türlü idari eylem ve işlemler ile

idarenin sorumlu olduğu diğer sebeplerin yol açtığı vücut bütünlüğünün

1 TBK, m. 2, 44, 50, 51, 52, 58, 60, 64, 65, 74, 75, 76, 81, 107, 108, 122, 138, 157, 161,

182, 187, 218, 227, 261, 273, 331, 338, 344, 349, 374, 403, 404, 410, 437, 439, 445,

480, 496, 500, 529, 586, 615, 617, 634.

2 TBK, m. 153, 154, 156, 158, 169, 185, 187, 216, 226, 262, 273, 281, 286, 342, 345,

449, 542, 584, 639.