Relationship of complementarity between the generations of human rights

• Author: Aydin TURHAN
• Pages: 358-378

Aydın TURHAN

358 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 4 Sayı:2 Yıl 2013

RELATIONSHIP OF COMPLEMENTARITY

BETWEEN THE GENERATIONS OF HUMAN RIGHTS

ABSTRACT

The concept of human rights is today is one of the issues the most

widely discussed on and spoken. The concept of rights has been

mentioned with concepts of freedom, equality and justice since the past.

Although the rights is the relationship with those concepts, there are quite

different sides of rights. State authority is limited by the concept of human

rights and a limited area which the state will not interfere with some

human rights has been created .Many classifications have been made

about whether , the state will interfere with or not and about how this

area will be used from a legal point. In some of this classifications has

remained the historical process in the background. Although these rights

don’t arise suddenly, they have been affected by changes occured to the

historical process. As a result of classifiying done by considering this

effect and the historical process, the classification according to

"generations" has emerged. Generation concept has been criticized in

many respects. However it should be noted that the rights contained in the

generations have influenced each other but right in a generation is not any

advantage to right in other generations. There are not a hierarchy bet ween

rights of generations. morever they are complement of each other. Rights

between generations are a whole and indivisible. The provision of

universality of human rights depends on indivisibility and

complementarity of these rights.

Keywords: human, right, universality, freedom, complementarity

GİRİŞ

İnsan hakları, insanın doğumla hatta bazı hakları cenin iken

kazandığı haklar olup bireyin insan olarak varlığını, saygınlığını ve

insanca yaşam koşullarını oluşturması için gerekli olan haklardır. Çağdaş

demokratik devletlerde, insan haklarının korunması ve gerçekleştirilmesi

devletin varlığının temel nedenlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

İnsan Hakkı Kuşakları Arasındaki Tamamlayıcılık İlişkisi

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 4 Sayı:2 Yıl 2013 359

İnsan haklarına paralel olarak devlet otoritesi sınırlandırılmış ve devletin

bazı haklara müdahale bile edemeyeceği bireysel bir alan oluşturulmuştur.

Devlet bazı durumlarda pasif bazı durumlarda aktif hareket ederek insan

haklarını geliştirir ve gerçekleştirir.

Devletin, insan hakları karşısındaki bu durumu nedeni ile insan

hakları kavramı ile ilgili olarak bazı sınıflandırmalar yapılmaktadır.

Negatif-pozitif-aktif statü hakları, bireysel-kolektif haklar ayrımı ve

konularına göre yapılan ayrımlar bu sınıflandırmaların başlıcalarıdır. Bu

sınıflandırmalar da ağırlıklı olarak hakların niteliğine göre yapılmış olup

insan haklarının tarihsel sürecini arka planda bırakmışlardır. İnsan

haklarının gelişimi ve bu alandaki kazanımlar, kendiliğinden ortaya

çıkmış değildir. Tarihsel mücadelenin bir ürünüdür. Tarihte meydana

gelen sınıflar arasındaki çatışmalar, ekonomik ve sosyal yapılar

bilinmeden insan hakları alanında yapılan tasnifler eksik kalacaktır. İnsan

haklarını tarihi süreci ön plana çıkararak yapılan sınıflandırma ise

kuşaklara göre yapılan sınıflandırmadır.

Kuşaklara göre yapılan ayrımı ilk defa 1979 yılında Karel Vasak

tarafından dile getirilmiştir

1

. Kuşaklara göre yapılan sınıflandırmada,

insan hakları birinci kuşak, ikinci kuşak ve üçüncü kuşak insan hakları

diye adlandırılmaktadır. Kuşaklar arasında yapılan sınıflandırmada da

devlet ile insan hakları arasındaki ilişkinin niteliği ve ne olması

gerektiğine değinilmekle birlikte tarihsel süreç ön plana çıkartılmıştır.

Birinci kuşak haklar (siyasal ve kişisel haklar) özgürlük, ikinci kuşak

haklar (ekonomik ve sosyal haklar) eşitlik, üçüncü kuşak haklar

(dayanışma veya halkların hakları) ise dayanışma veya kardeşlik

ilkelerinin siyasal hukuki uzantılarıdır. Günümüzde Karel Vasak

tarafından yapılan ayrıma su hakkı, bilimin kötüye kullanılmaması gibi

1

Algan, Bülent, Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Hakların Korunması, Seçkin Yayıncılık,

2007, Ankara, s. 46.