Reduction of the Immovables Subject to Inter Vivos Disposition

• Author: Nurcihan DALCI ÖZDOGAN
• Pages: 363-392

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:8 Sayı:2 Yıl 2017 363

Nurcihan DALCI ÖZDOĞAN

Özet

Çalışma konumuzu teşkil eden, sağlararası kazandırma konusu taşınmazların

kısmen tenkisinde, ilk olarak tespiti gereken husus, sabit tenkis oranıdır. Bu o ranın

bulunmasının ardından taşınmazın hukuken bölünebilir olup olmadığı belirlenecektir. Eğer

taşınmaz sabit tenkis oranında bölünebilir nitelikte ise, tenkisi gereken kısım bağımsız

bölüm olarak davacı adına tescil edilecektir. Eğer taşınmaz sabit tenkis oranında

bölünemiyorsa, bu durumda MK md. 564 hükmü uygulama alanı bulacak ve hükmün ilk

fıkrası doğrultusunda davalıya tercihi sor ulacaktır. Davalı dilerse taşınmazı iade edip

tasarruf edilebilir kısmın kendisine verilmesini dilerse taşınmazı muhafaza edip tenkisi

gereken kısmı ödemeyi tercih edebilecektir. Eğer davalı taşınmazı iade edip, tasarruf

edilebilir kısmın kendisine verilmesi yönünde tercihte b ulunursa, kendisine mirasbırakanın

ölüm anına göre hesaplanan tasarruf oranı miktarı değil, lehine yapılan sağlararası

kazandırmanın tenkis dışı kalan yani tasarruf oranı içind e kalan kısmının karar günündeki

değeri ödenecektir. Eğer davalı, taşınmazın kendisin de kalması ve tenkisi gereken kısmı

ödeme yönünde tercihte bulunursa, tenkise konu taşınmazın karar günündeki değeri

belirlenerek (karara en yakın tarih) bu değerin sabit tenkis oranıyla çarpımı neticesinde

belirlenen miktarı davacıya ödemesi gerecektir.

Anahtar Kelimeler: Tenkis davası, saklı pay, saklı p aylı mirasçı, sağlararası

kazandırma.

Abstract

Subject matter of our study is fixed reduction rate which is the matter that should

be determined firstly in partial reduction of the immovables subject to inter vivos

disposition. After determination of this rate, separability of the immovable legally shall b e

determined. I f the immovable is separable, portion which needs to be reducted shall be

registered as an indep endent section under the name of the plaintiff. If the immovable can

not be separated at the rate of fixed reduction, then Turkish Civil Code Article 564 shall be

applicable and the defendant will be asked for his choice. Defendant may choose either to

Çalışmamız kapsamında tenkis kavramı, tenkise tabi bir tasarrufta indirim yapılması

anlamına gelecek şekilde, dar anlamda kullanılmaktadır

 Yrd. Doç. Dr., Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Medeni Hukuk Anabilim

Dalı.(nozdogam@cu.edu.tr)

SAĞLARARASI KAZANDIRMA KONUSU

TAŞINMAZLARIN TENKİSİ

REDUCTION OF THE IMMOVABLES SUBJECT TO INTER VIVOS

DISPOSITION

DOI: 10.21492/inuhfd.331482

Nurcihan DALCI ÖZDOĞAN

364 Inonu University Law Review InULR Vol:8 No:2 Year:2017

return the immovable and receive the disposable portion or to keep the immovable and pay

the value of the portion that needs to be reducted. If the defendant chooses to return the

immovable and receive the disposable portion, not the amount of disposal rate as of death

of the legator but th e value of the portion of inter vivos disposition that is out of reduction

scope, in o ther words within the disposal scope, as of court decision date shall be paid to

the defendant. If the defendant chooses to keep the immovable and pay the value of the

portion that needs to be reducted, the amount that will be found by multiplying the fixed

reduction rate by value of the immovable subject to reduction as of the court decision date

(the nearest date to the decision date).

Keywords: Action for reduction, forced portion, forced heir, inter vivos

disposition.

I. GİRİŞ

Tenkis, indirme, azaltma veya eksiltme anlamına gelmektedir. MK

md.560 vd. hükümlerinde düzenleme alanı bulan tenkis davası ise, miras

bırakanın, saklı payı ihlal eden sağlararası veya ölüme bağlı

kazandırmalarının, yasal sınıra indirilmesini sağlayan yenilik doğurucu

nitelikte bir davadır

1

. Söz konusu hükümden de anlaşılacağı üzere, tenkis

davasının konusu, miras bırakanın, saklı paylı mirasçı/mirasçılarının

2

saklı

1

TUOR, Peter: Berner Kommentar, Kommentar zum Schweizerischen Privatrecht, Band

III: Das Erbrecht, 1. Abteilung: Die Erben, Art.457-536 ZGB, Bern 1964,

Vorbemerkungen zu Art.522-533, N.9; ESCHER, Arnold: Zürcher Kommentar,

Kommentar zum Schweizerischen Zivilgestzbuch, Band III: Erbrecht, 1. Abteilung: Die

Erben, Art.457-536 ZGB, Zürich 1959, Einleitung zu Art.522-533, N.1; ENGELOCH,

Walter: Die Herabsetzungsklage des schweizerischen Zivilgesetzbuches, Art.522-533,

Bern 19 20, s.6; RÖSLİ, Arnold: Herabsetzungsklage und Ausgleichung im

schweizerischen Zivilgesetzbuch, Art.522 -533 und 626-633, Zürich 1935, s. 20; EREN,

Fikret: Türk Medeni Hukukunda Tenkis Davası, Ankara 1973, s.19; YAVUZ, Cevdet:

"Miras Hukukunda Tenkisten Sonra Tenkis Konusunu Geri Verm e (İade)

Yükümlülüğü", İÜHFM, 51(1-4), s.266; OĞUZMAN, Kemal: Miras Hukuku, Gözden

Geçirilmiş 6.Bası, İstan bul 1995, s.246; ÖZTAN, Bilge: Miras Hukuku, 5.Bası, Ankara

2012, s.110; KILIÇOĞLU, Ahmet M.: Miras Hukuku, Genişletilmiş 5. Bası, Turhan

Kitabevi, Ankara 2012, s.229; DURAL, Mustafa/ÖZ, Turgut: Türk Özel Hukuku C. IV,

Miras Hukuku, Yenilenmiş Yedinci Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul 2013 , s.276;

SEROZAN, Rona/ENGİN, Baki İlkay: Miras Hukuku, 4. Baskı, Seçkin Yayıncılık,

Ankara 2014, s.258; TURAN BAŞARA, Gamze: "Ölüme Bağlı Tasarrufların Tenkisi ve

Tenkis Davası", TAAD, 7(27), Temmuz 2016 , s.388; NAR, Ahmet: Türk Miras

Hukukunda Tenkis, On İki Levha Yayınları, İstanbul 2016, s.14 vd. Tenkis kural olarak

ancak dava yoluyla gerçekleşir. Sadece henüz ifa edilmemiş kazandırma taahhütleri

bakımından açılan ifa davalarında, MK md.571/III hükmü uyarınca t enkis, def’i yoluyla

da ileri sürülebilir (Yavuz, s.264).

2

Bilindiği gibi MK md. 575 hükmüne göre miras, mirasbırakanın ölümüyle açılır.

Dolayısıyla ö lüm anında yürürlükte olan MK’a ilişkin ilgili hükümler uygulama alanı