Lex sportiva: Globosity of sports law

• Author: Yrd.Doç.Dr. Kadir GÜRTEN, Av. S. Ege ERENEL
• Pages: 296-315

YDD K GÜRTEN  Av.S.Ege ERENEL

296 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:3 Sayı:1 Yıl 2012

LEX SPORTIVA: GLOBOSITY OF SPORTS LAW

ABSTRACT

Sports law, which may be admissible as a rather young law

discipline, is still going through the long processes of industrialization,

commercialization and with the vast importance, juridification. These

unfinished processes caused a whole new concept, which hasn’t been

properly defined and explicated yet. This new concept, which is called

‘lex sportiva’, can be interpreted as a chain of exceptional sporting rules,

has some distinguishing qualities that makes it sole and unique. But its

most noticable characteristic is it being supra-national rather than

international, which supports and bases its claim to be a global law

system. Lex sportiva, again claimed to be completely independent and sui

generis thus rejects national law systems and institutions and their position

as binding legal authorities. As a natural outcome of this comprehension,

the newly-born conception lex sportiva is under some basic and

fundamental criticism. Only when the juridification process of sports law

ends, the actual content and boundaries of lex sportiva shall be close to

being completed and undisputed.

Keywords: Lex sportiva, globalization, global law, international

law, international sports law, CAS, FIFA, autonomy.

GİRİŞ

Popüler spor dallarında özellikle son çeyrek yüzyılda ulaşılan

olağandışı ekonomik büyüme, beraberinde sportif faaliyetin küresel piyasa

düzeninde de önemli bir sektör haline gelmesi sonucunu doğurmuştur.

Dolayısıyla, yüksek ekonomik büyümenin baş gösterdiği bir sektörde

hukuksal düzenlemelere gidilmesi de bu akışa paralel olarak gereksinim

duyulan bir ihtiyaç olarak ortaya çıkmıştır. Yeni ve bağımsız bir hukuk

disiplini olarak “spor hukuku”nun doğuşu da bu ihtiyaçtan

kaynaklanmıştır.

Sporun rekabetçi doğası ve evrenselliğinden kaynaklanan ‘uluslar

üstü’ niteliği; herhangi bir uyruğa tabi bulunmayan ya da uluslar arası

Lex Sportiva: Spor Huku K

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:3 Sayı:1 Yıl 2012 297

düzenlemeler ile sınırlı olmayan “uluslar üstü” niteliğini kapsayıcı kural

ve kuruluşlar aracılığıyla yöneltilmesi gerektiği iddiasının ortaya

çıkmasına neden olmuş ve zamanla bu iddianın güçlenmesini sağlamıştır.

Son yıllarda ise bu iddia bir adım daha ileriye giderek, spor hukukunun

uluslararası olmanın ötesinde, küresel bir disiplin olduğu boyutuna

ulaşmıştır. Bağımsız federasyon ve kuruluşlar vasıtasıyla spor

faaliyetlerinde yönetimin sağlanmasına yönelik bu anlayış kapsamında

ilgili kurum ve kuruluşların uygulayacağı spor hukuku kural, talimat ve

bunların yargılama mercileri ve özellikle Spor Tahkim Mahkemesi

CAS’ın (Court of Arbitration for Sports) kararları sonucu ortaya çıkan

içtihatlar toplamına “lex sportiva” adı verilmektedir.

Bu çalışmada, kapsamı, içeriği veya temel unsurları ve özellikle

sınırları üzerinde henüz tam bir mutabakat sağlanamamış olan lex sportiva

kavramı çeşitli yönlerden incelenmeye çalışılacaktır. Bu bağlamda

öncelikle spor hukukunun tarihsel gelişimi ana hatları ile ele alınacak, lex

sportiva’nın tanımı, kapsamı ve içeriği ile kıyaslanabileceği hukukî

kavramlar ile birlikte irdelenecek ve son olarak da lex sportiva’nın

sağlıklı biçimde uygulanmasına yönelik eleştiriler ve çözüm önerileri

üzerinde durulacaktır.

I. ANA HATLARIYLA SPOR HUKUKUNUN TARİHSEL

GELİŞİMİ

Doğası itibarıyla amatör bir kimliğe sahip olan spor, insanlığın en

temel güdülerinden biri olan “oyun”un en üst düzeydeki

dışavurumlarındandır. Neredeyse kültür kadar eski olan oyun, “spor”

kavramının şekillenmesiyle birlikte rekabet olgusunu da içerisine alarak,

insanoğlunun hayatında yeri doldurulması zor bir nitelik kazanmıştır.1

Sporun tarihsel akışla paralel olarak artan öneminin, öncelikli amaç olan

eğlencenin yanına çok daha büyük ölçüde endüstrileşme ve piyasalaşma

ve dolayısıyla hukuksallaşma eğilimi de katmış olduğunu belirtmek

gerekir.

1 HUIZINGA, Johan; “Homo Ludens: Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme”,

İstanbul, 2010, s.23.