Immunity From Criminal Jurisdiction of The Private Servants of The Diplomatic Agents

• Author: Anil Yamaç - Zekiye Özen INCI
• Pages: 1-22

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:9 Sayı:2 Yıl 2018 1

DİPLOMATİK AJANIN ÖZEL HİZMETÇİSİNİN CEZA

YARGISINDAN BAĞIŞIKLIĞI

IMMUNITY FROM CRIMINAL JURISDICTION OF THE PRIVATE

SERVANTS OF THE DIPLOMATIC AGENTS

DOI: 10.21492/inuhfd.418466

Anıl ÇAMYAMAÇ*

Z. Özen İNCİ**

Özet

Temelde devletlerarasındaki ilişkileri düzenlediği için diplomasi hukuku şüphe

yoktur ki uluslararası hukukun en eski ve en önemli dallarından biridir. Diplomasi

hukukunun kuralları genel olarak 1961 tarihli Diplomatik İlişkilere Dair Viyana

Sözleşmesiyle kodifiye edilmiştir. Gönderen devletin elçilik personeli ve onların hâne

halkını teşkil eden aile üyelerine sağlanan kabul eden devletin ceza yargısından bağışıklık

diplomasi hukukunun en çok tartışılan konularından biridir. Uluslararası hukukun en eski

kurallarından biri olarak tanınmasına karşılık, bu kural aynı zamanda en fazla eleştirilen

kurallardan biridir. Bu tür bir bağışıklığın sağlanmasıyla özel statüyü haiz özel bir insan

sınıfı yaratıldığına inanılmaktadır. Ancak, diplomatik misyon üyeleri arasında bu

bağışıklıktan yararlanmada bazı seviye farkları vardır. Az sayıda istisna dışında birçok

devlet, özellikle de diplomatik rütbeyi haiz olmayan kişiler için başta olmak üzere

diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıkların kısıtlaması eğilimi sergilemektedir. Böylelikle, bu

bağlamda ilk düşünülenler bir diplomatik misyonun üyelerinin özel hizmetçileri

olmaktadır. Bu çerçevede, bu çalışmanın temel a macı diplomatik ajanın özel hizmetçisinin

kabul eden devletin ceza yargısından bağışıklığıyla alâkalı konulara ışık tutmaktır.

Anahtar Kelimeler: 1961 tarihli Diplomatik İlişkilere Dair Viyana Sözleşmesi,

diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıklar, ceza yargısından bağışıklık, diplomatik ajanlar, özel

hizmetçi, hâne halkı üyesi.

Abstract

One o f the most oldest and important branches of international law is without a

doubt the law of dip lomacy since it mainly regulates the intercourse between states. The

rules of the law of diplo macy are mainly codified by the 1961 Vienna Convention on

Diplomatic Relations. One of the most arguable subjects on the law of diplomacy is the

immunity from the criminal jurisdiction of the receiving states, which is provided for the

embassy personnel and their family members of the sending state, forming part of their

households. Although it is recognised as one of the most oldest rules of international law,

it is also one of the most critised rules, as well. It is believed that a special class of people

have been created by providing this kind of immunity for them. Yet, among the members

* Dr. Öğretim Üyesi, Kıbrıs İlim Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Milletlerarası Hukuk

Anabilim Dalı. E-mail: anil.camyamac@kiu.edu.tr (ORCID: 0000-0002-8476-9110)

** Dr. Öğretim Üyesi, Girne Amerikan Üniversitesi, Hukuk Fakültesi , Ceza ve Ceza

Muhakemesi Hukuku Anabilim Dalı. E-mail: ozeninci@gau.edu.tr

Makale Gönderilme Tarihi: 25.04.2018 Submitted : 25.04.2018

Makale Kabul Tarihi: 31.07.2018 Accepted : 31.07.2018

Anıl ÇAMYAMAÇ - Z. Özen İNCİ

2 Inonu University Law Review InULR Vol:9 No:2 Year:2018

of the diplomatic mission there are some level of differences in enjoying this immunity;

with a few exceptions, most of th e States have demonstrated the tendency to restrict the

diplomatic privileges and immunities, particullary for those who do not have diplomatic

title. Hence, in this sense the private servants of the members of a diplomatic mission

would be the first ones to be thought of. In this respect, the main purpose of this article is

to shed light on the issues relating to immunity from the criminal jurisdiction of the

receiving state for a diplomatic agent’s private servants.

Keywords: 1961 Vienna Convention on Diplomatic Relations, diplomatic

immunities and privileges, immunity from criminal jurisdiction, diplomatic agents, private

servant, member of a household.

GİRİŞ

Uluslararası hukukun en eski dallarından biri, dolayısıyla da en eski

kuralların var olduğu alanlardan birisi olan diplomasi hukukunun tartışılan

en önemli konuları arasında, kuşkusuz, diplomatik misyon üyeleri başta

olmak üzere bazı kişilere tanınan diplomatik ayrıcalık ve bağışıklıklar

gelmektedir. Bazı çevrelerce üstün bir kesim yarattığına inanılan

1

bu

ayrıcalık ve bağışıklıkların tartışma konusunu teşkil eden en önemli

hususlardan biri, bu kişilerin, gönderildikleri devletlerin ceza yargısından

muaf tutulması olmaktadır.

Diplomatik misyon şefi ve diplomatik rütbeyi haiz misyon üyeleri

bir kenara, bu kişilerin aile fertleri, diplomatik misyonun teknik ve idarî

kadrosuna dâhil kişilerle onların aile üyeleri, diplomatik misyonun

hizmetli kadrosu kapsamındaki kişilerle birlikte diplomatların özel

hizmetlilerinin dahi, en azından belli bir dönemde ve belirli ülkelerle

sınırlı olarak, ceza yargısından bağışıklıklarının söz konusu olduğu

gözlenmektedir

2

. Hemen ilâve edilmelidir ki, diplomatik rütbeyi haiz

kişiler hariç, diğer kişilerin ceza yargısından muafiyetleri birtakım

koşullara tâbi tutulmuştur. Tüm bu hususlar bir kenara, en fazla soru

işareti olan konu hiçbir diplomatik rütbeyi haiz olmadığı gibi, eğer

diplomatların yaşadıkları konutlar elçilik binalarının dışındaysa, elçilik

binasında dahi bulunmayan misyon üyelerinin özel hizmetçilerinin ceza

bağışıklığının hangi aşamada olduğudur.

1

1975 yılında Washington Post’ta yer alan bir makalede, diplomatik ayrıcalık ve

bağışıklıklardan yararlanan ayrıcalıklı kesimlerden bahsedilirken, onların, “insan türünün

en elit kesimi” (the most elite of the human species) olarak nitelendirildikleri

gözlenmektedir. Bkz. ANDERSON J. & WHITTEN L., “The Diplomatic Immunity

Charade”, Washington Post, November 15 1975, s. C18.

2

Sayılan bu kişi gruplarına diplomatik kurye ve diplomatik ad-hoc kuryeler de dâhil

edilmelidir. 1961 tarihli Diplomatik İlişkilere Dair Viyana Sözleşmesi m. 27/5&6.