General assembly at the joint stock company with a single share

• Author: Yrd. Doç. Dr. Cafer Eminoglu
• Pages: 130-166

Yrd. Doç. Dr. Cafer EMİNOĞLU

130 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:6 Sayı:1 Yıl 2015

GENERAL ASSEMBLY AT THE JOINT STOCK COMPANY

WITH A SINGLE SHARE

ABSTRACT

Joint stock companies are designed for multiple shareholders and

their institutional operation schemes are accordingly fictionalized in terms

of the structure of legislation. Especially institutional scheme of general

shareholder meeting are built upon the balance of conflict of interests

between stakeholders and shareholders. Turkish Commercial Code (TCC)

numbered 6102 has permitted joint stock companies to be established with

single share for the first time; yet it has parochially allowed for

regulations appropriate and original to the meaning that these kinds of

companies will gain in practice and to the theoretical conversion in the

field of companies law. Specifically, regulations enacted for general

meeting functioning with multiple members and as a board, apply to joint

stock companies with a single share, which causes several issues and

uncertainties in practice. Lawmaker has decided that the only shareholder

at joint stock companies with a single share has all the authorities of

general assembly. The main focus here is on the question as to in which

circumstances the strict procedures enacted for the operation of general

assembly should apply to general meeting at joint stock companies with a

single share and also on the question as to in which circumstances these

procedures may be relinquished. In this sense, the subjects such as the

participation of beneficial owners, the pledge creditors and representative

of the Ministry of Customs and Trade; procedure for the invitation to the

meetings; meetings of general assembly without invitation; establishment

of presidency of the meetings; and decision making are worth analyzing in

terms of the operation of general assembly at joint stock companies with a

single share.

Keywords: Joint stock companies with a single share, the owner of

a single share, general assembly.

Tek Pay Sahipli Anonim Şirkette Genel Kurul

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:6 Sayı:1 Yıl 2015 131

I. GİRİŞ

6102 sayılı Türk Ticaret Kanununun (TTK) getirdiği önemli

yeniliklerden biri, 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanununda (eTTK)

öngörülen beş kişilik asgari kurucu ortak sayısı şartının kaldırılması

suretiyle, tüzel veya gerçek kişiden oluşabilecek tek ortaklı anonim şirket

kurulmasına olanak sağlamasıdır. Aynı şekilde limited şirketlerde de en az

iki ortak şartı kaldırılmış, tek ortaklı şirket mümkün kılınmıştır. Böylelikle

bir taraftan uygulamada sıklıkla karşılaşılan “saman adam” sorunu

çözümlenmek istenmiş, diğer taraftan Avrupa Birliği müktesebatına bu

anlamda uyum sağlanmıştır.

TTK’nın 338. maddesinin birinci fıkrasında anonim şirketin

kurulabilmesi için pay sahibi olan bir veya daha fazla kurucunun varlığı

şart koşulmuştur. Tek pay sahipli ortaklığa olanak sağlayan hüküm de

budur. Ne var ki tek paysahipli “ortaklık” gerek kavramsal gerekse de

kuramsal olarak sorunludur. Ortaklığa ilişkin düzenlemeler esasen birden

çok ortak arasındaki ilişkileri ve menfaat çatışmalarını düzenlemek üzere

ihdas edilmiştir. Böyle bir düzenin tek ortaklı bir yapı için uygulanacak

olması çeşitli sistemsel problemlere yol açmakta, çok pay sahipli yapılar

için öngörülen elbise sıklıkla tek pay sahipli ortaklığa geniş gelmektedir.

Pay sahipleri platformu ve ortaklığın temel irade organı olan genel

kurul bu uyumsuzlukların en bariz şekilde görüldüğü alanların başında

gelmektedir. Çünkü kural olarak kurul niteliğine sahip olan genel kurulun,

tek üyeli olarak işleyecek olması, bu organa ilişkin bazı düzenlemelerin

uygulanmasını sorunlu hale getirmektedir. Diğer bir ifade ile tek üyeli

genel kurul, çok üyeli genel kurul için tasarlanan kalıplara sığmamaktadır.

Buna rağmen kanun koyucu tek pay sahipli anonim şirket genel kuruluna

ilişkin özel düzenlemelere çok sınırlı olarak yer vermiştir. Böylelikle

genel kurula ilişkin genel hükümler genel itibari ile tek pay sahipli anonim

şirket genel kuruluna da uygulanacaktır. Ancak doğası gereği tek pay

sahipli anonim şirket genel kuruluna uygulanamayacak hükümler de

mevcuttur. İşte gerek uygulanamayacak olan bu hükümlerin tespiti

gerekse de uygulanması gereken hükümlerde tek pay sahipliği statüsüne

Yrd. Doç. Dr. Cafer EMİNOĞLU

132 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:6 Sayı:1 Yıl 2015

uygun olarak ne tür faklılaşmaların olması gerektiğinin tespiti önem arz

etmektedir.

Tek pay sahibi, tek kişilik anonim ortaklıkta genel kurulun bütün

yetkilerine sahiptir. Ancak tek pay sahibi buna rağmen genel kurulun

verdiği yetkileri yine de “toplanarak” kullanır. Diğer bir ifade ile tek pay

sahibi, gerektiğinde bakanlık temsilcisinin varlığında toplanmak ve

tutanağa bağlı olarak yazılı karar almak zorundadır

1

. Bunun için ise

çağrısız toplantı (TTK m. 416) daha elverişli olmakla birlikte,

çalışmamızda da değineceğimiz üzere, tek pay sahipli genel kurulun, çağrı

(davet) merasimi işletilerek de toplanması gerekli olabilir.

Belirtmek gerekir ki bir anonim şirket tek pay sahipli olmakla

beraber, böyle bir şirketin genel kurulu birden fazla oy hakkı sahibi ile

toplanabilir. Bu durum özellikle oy haklarını haiz intifa ya da rehin hakkı

sahiplerinin genel kurula katılması halinde mümkündür. Bu tür

durumlarda, çağrı ve karar almaya yönelik merasim ve formalitelerin tek

pay sahipli ortaklıklara da uygulanması söz konusu olabilecektir.

Çalışmamızda tek pay sahipli anonim ortaklıkların genel kurullarına

ilişkin bazı problem alanlarına değinilmektedir. Tek kişilik şirket

bağlamında şirketler hukukunda meydana gelen kuramsal dönüşüme

değinildikten sonra genel kurul toplantısının yapılması ile ilgili olarak tek

pay sahipli şirketler açısından özellik ve faklılık arz edebilecek bazı

hususlar ele alınmaktadır. Bu kapsamda hangi mevzuatın uygulanacağına

yönelik bir tespit yapıldıktan sonra, genel kurul toplantısına çağrı ve

paylar üzerinde intifa veya rehin haklarının varlığının söz konusu olması

halinde bu durumun etkilerine yer verilmektedir.

Çalışmamızın devamında toplantı gündeminin hazırlanması, pay

sahibinin temsil edilmesi, toplantıya kimlerin katılabileceği, bakanlık

temsilcisinin toplantıya katılması, toplantının yapılması ve işleyişi

esnasında özellik arz edebilecek hususlar, toplantıda hazır bulunanlar

listesinin ve tutanağın hazırlanması, karar alınması ve yönetim kurulu

1

Ünal Tekinalp, Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku (Sermaye Ortaklıkları, Vedat

Kitapçılık 2013), Nr. 13-02.