Freight forwarder's undertaking the transportation and its legal consequences

• Author: Dr. Umut AKDENIZ
• Pages: 182-204

Dr. Umut AKDENİZ

182 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 4 Sayı:2 Yıl 2013

hakkı vardır. Bu çalışmada taşıma işleri komisyoncusunun taşıma işini

üzerine alması ve bunun hüküm ve sonuçları incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Taşıma işleri komisyoncusu, taşıma işini

üstlenme, taşıyıcı, taşımaya ilişkin faaliyet.

FREIGHT FORWARDER'S UNDERTAKING THE

TRANSPORTATION AND ITS LEGAL CONSEQUENCES

ABSTRACT

The freight forwarder who as a rule undertakes to get the goods

transported is regulated by the articles from 917 to 930 of the Turkish

Code of Commerce and article 926 of the said Code entitles the freight

forwarder the right to undertake the transportation. Freight forwarder's

undertaking the transportation brings additional advantages to the shipper

as the transportation can be handled faster and with a decreased cost when

compared to a transportation undertaken by an ordinary contract carrier.

Under normal circumstances the freight forwarder fulfills the obligations

for getting the goods transported by getting into a contract with a contract

carrier and arranging the transportation to be made by this person. Freight

forwarder's fulfillment of this obligation as required also means the

completion of the contract by the freight forwarder. As a result of this, as

a rule the freight forwarder may not be held liable for the actions of the

contract carrier. On the other hand, the freight forwarder who undertakes

the transportation would be considered as contract carrier or the

transporter in relation with the rights and obligations arising from the

transportation. In this situation, as the freight forwarder is responsible for

the completion of the transportation his liability shall be determined not

according to the article 928 of the Turkish Code of Commerce but

according to the provisions on contract carrier. Determination of whether

a performance is related to transportation or not shall be made according

to whether such performance is an action which is considered as an

essence of the transportation activity. In this situation all activities which

must be fulfilled in direct relation with transportation would be subject to

Taşıma İşleri Komisyoncusunun Taşıma İşini Üzerine Alması ve Bunun Hukuki Sonuçları

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 4 Sayı:2 Yıl 2013 183

transportation law. In relations where the freight forwarder undertakes the

transportation he becomes entitled to demand the usual transportation fees

in addition to the fee he would be demanding for his own activities. In this

study the subject of freight forwarder's undertaking the transportation and

its effects and consequences are reviewed.

Key Words: Freight forwarder, undertaking the transportation,

contract carrier, activity related to transportation.

GİRİŞ

Eşyasını taşıtmak isteyen kişiler, bu işle bizzat ilgilenmelerine

nazaran maliyet ve zaman açısından avantajlı olduğundan veya taşıma işi

hakkında yeterli bilgiye sahip olmadıklarından, taşımanın uygun fiyata ve

hızlı biçimde gerçekleştirilmesini temin etmeleri için, taşıma piyasasında

uzman başka kişilerle anlaşma yoluna giderler

1

. Taşıma işinin

organizasyonu için görevlendirilen bu kişilere, taşıma işleri komisyoncusu

adı verilir.

6102 sayılı TTK’nın

2

(Türk Ticaret Kanunu), taşıma işleri

komisyonculuğu sözleşmesini tanımlayan 917. maddesine

3

uygun olarak

taşıma işleri komisyoncusunu

4

, “gönderen

5

ile yaptığı bir sözleşmeye

1

Baumbach, A.; Hopt, K.; Merkt, H.; Handelsgesetzbuch, 34. Auflage, München, 2010, §

453, 1.

2

6102 sayılı TTK, 14 Şubat 2011 tarihinde kabul edilmiş ve 27846 sayılı Resmî Gazete’de

yayımlanarak 01.07.2012 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

3

Taşıma işleri komisyoncusu, 6762 sayılı eski Türk Ticaret Kanunu’nun Kıymetli Evrak adlı

üçüncü kitabının altın cı faslı olan emtia senetlerinin dördüncü ayrımında (808 ilâ 815.

maddeler) düzenlenmişti. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda ise, taşıma işleri

komisyoncusu, ayrı bir kitap hâline getirilen “Taşıma İşleri” adlı dördüncü kitabın altıncı

kısmında (917 ilâ 930. maddeler) düzenlenmiş ve söz konusu kısım hazırlanırken

25/06/1998 tarihli Alman Taşıma Hukuku Reform Kanunu (Transportrechtsreformgesetz-

TRG) uyarınca değiştirilen Alman Ticaret Kanunu (HGB) mehaz alınmıştır.

4

Belirtmek gerekir ki, 6102 sayılı TTK Tasarısı’nın ilk hâlinde, 6762 sayılı Türk Ticaret

Kanunu’nda kullanılan “Taşıma İşleri Komisyoncusu” yerine “Taşıma İşleri Yüklenicisi”

ibaresi kullanılmıştır. Ancak, bu ibare, Adalet Komisyonu’nda değiştirilmiş ve

“Komisyoncu” terimi geri getirilmiştir. Buna gerekçe olarak da, 6762 sayılı Kanun’da

kullanılan komisyoncu teriminin, “başkası hesabına taşıtma” işini daha iyi ifade ettiği

gösterilmiştir, 22. Dönem Adalet Komisyonu Raporu, Türkiye Büyük Millet Meclisi

Adalet Komisyonu Esas No : (1/1138), Karar No: 123, Tarih: 3/5 /2007; kanaatimizce,