Foreign Policy Analysis A Toolbox.

• Author: Yilmaz, Ayfer Genc
• Position: Report

Tarihsel yolculugu dikkate alindiginda, uluslararasi iliskilerin bir alt-disiplini olarak ortaya ciktigi 1950'lerden itibaren Dis Politika Analizi'nin (DPA) kapsamli ve genel-gecer bir buyuk teori olusturma cabasi nihai bir sonuca ulasmamistir. Bu durum, ozellikle 1970'ler ve 1980'lerde, DPA'ya yonelik akademik ilginin azalmasi sonucunu dogurmustur. Dis politikanin deyim yerindeyse gozden dusmesinden istifade eden Uluslararasi Iliskiler disiplini bir sureligine bu boslugu doldurmustur. Dis politikanin agirlikli olarak aktor ve devlet odakli analiz duzeyinin yerini boylece uluslararasi iliskilerin sistem odakli analizi almistir. Ancak Soguk Savas'in sona ermesi ile birlikte yapilarin aslinda gorundugu kadar sabit olmadigi ve sistemin yeniden tasarlanabilir oldugu gercegi ortaya cikinca DPA ile cesitli orta olcek teoriler tekrar islevsellik ve gecerlilik kazanmaya baslamistir. Durum boyle olunca, 1990'larda yapinin surekliligi; aktorlerin ise degisimi aciklamakta cok daha uygun oldugu gorusu kabul edilmistir. 2000'li yillar ile birlikte DPA'ya yonelik akademik ilgide yeniden buyuk bir canlanma ortaya cikmistir.

Bugun, DPA, cok sayida teorik ve metodolojik yaklasimdan beslenen icerik bakimindan zengin ancak genel-gecer bir teoriden yoksun bir alan olarak karsimiza cikmaktadir. Obur taraftan, dis politikanin ozgun yani kuvvetli disiplinler-arasi karakteridir. Disiplin, teorik ve metodolojik zenginlik icerdigi olcude kendini canli ve guncel tutmaktadir. Dis politikanin bu niteligi, Morin ve Paquin tarafindan kaleme alinan Foreign Policy Analysis: A Toolbox kitabinin ruhuna da sinmistir. Kitap, bu ilgiye bir cevap ve cok sayida orta-olcek teorik ve metodolojik yaklasimdan muzdarip, karmasik gorunumlu DPA'yi anlamaya destek olmak amaciyla yazarlarinin da vurguladigi uzere, bir 'alet cantasi' olarak kaleme alinmis ve kurgulanmistir. Dolayisiyla yazarlarin niyeti arastirmacilarin ve ogrencilerin fikirler, kavramlar ve referanslar bakimindan basvurabilecegi bir nevi kaynak kitap yaratilmasidir.

Henuz baslarken belirtilmesi gerekir ki uluslararasi iliskiler disiplininin farkli alanlari agirlikli olarak tanimlar uzerinden hareket etmektedir. Halbuki dis politikanin uzerinde uzlasiya varilmis genel gecer bir tanimi bulunmamaktadir. Morin ve Paquin'in de kitabin giris niteligindeki ilk bolumunde onemle uzerinde durduklari nokta budur. Yazarlara gore bunun en onemli nedeni dis politika kavraminin zamansiz ve evrensel bir ampirik gerceklik baglaminda dondurulamayacagi meselesidir. Diger bir deyisle dis politika, zaman ve mekanda, donusmekte ve degismektedir. Bu da dis politikayi icinde yer aldigi baglama bagimli kilmaktadir. Kitabin yazarlari, dis politikayi cografi olcut uzerinden tanimlamaktadirlar. Bu noktada ancak genis bir tanim onerilebilir. Morin ve Paquin, en genis bicimde, dis politikayi bagimsiz ve egemen siyasal bir otoritenin uluslararasi arenada gerceklestirdigi politikalar olarak tanimlamaktadir. Bu noktada iceriye yonelik olandan disariya yonelik olana gecis dis politikaya ozgunlugunu kazandiran...