European union law and the sources of european union labour law and basic of features

• Author: Yrd. Doç. Dr. Semih Serkant Aktug, Ugur Çelik
• Pages: 156-182

Yrd.Doç.Dr.Semih Serkant AKTUĞ – Uğur ÇELİK

156 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 4 Sayı:1 Yıl 2013

intergovernmental organisation. The three sources of European Union law

(also European Union Labour Law) are primary law, secondary law and

supplementary law. The main sources of primary law are the Treaties

establishing the European Union. Secondary sources include regulations

and directives which are based on the Treaties. Supplementary sources of

European Union law including case law by the Court of Justice,

international law and general principles of European Union law.

Keywords: European Union, Law, Labour Law, Social Policy.

1. GİRİŞ

Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) tam üyeliğinin söz konusu

olması nedeniyle son yıllarda önem kazanan “AB Müktesebatı”

çalışmalarında sosyal politika alanına ilişkin AB İş Hukuku kurallarının

öne çıktığı ve Türk İş Hukukunda esneklik ve iş güvencesine yönelik

olarak yapılan düzenlemelerde de sürekli anılan hükümlere gönderme

yapıldığı görülmektedir.

AB İş Hukuku kurallarının yönergelerle ve asgari normların tespiti

şeklinde düzenlenmesinin genel standartları düşürdüğü yönünde yoğun

eleştiriler olsa da Türkiye’nin mevcut İş Hukuku standartları açısından

AB yönergeleri bir geriye gidiş değil, tersine ilerlemeyi ifade etmektedir.

Öte yandan AB ile yaşanan “Gümrük Birliği” sürecinde salt ucuz

işgücüne dayalı rekabet anlayışının –yani sosyal dampingin- Türkiye’ye

kaybettirdiklerinin yanında kazandırdıklarının da sınırlı kaldığı

görülmektedir. Gerek ekonomik gerekse de sosyal standartları AB

seviyesine çıkarmadan ucuz işgücü ve işlenmiş tarım ürünleri dışında

genel olarak daha krlı işkollarında rekabet etmek, öte yandan AB

endüstri ilişkileri sistemiyle bütünleşmek söz konusu olamayacaktır.

Yukarıda belirtilen sebeplerle, çalışmanın birinci bölümünde genel

olarak Avrupa Birliği Hukuku kavramı, ikinci bölümünde de birinci

bölüm üzerinde şekillenen Avrupa İş Hukuku kavramı, kaynakları ve

özellikleri incelenmektedir.

Avrupa Birliği Hukuku ve Avrupa Birliği İş Hukukunun Kaynakları ve Temel Özellikleri

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Der gisi Cilt: 4 Sayı:1 Yıl 2013 157

2. GENEL ANLAMDA AVRUPA BİRLİĞİ HUKUKU VE

KAYNAKLARI

2.1. Avrupa Birliği Hukuku Kavramı

Avrupa Birliği Hukuku, kaynakları açısından geleneksel

uluslararası hukuktan farklılık göstermektedir.1 AB Hukukunun

kaynakları; Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu (AKÇT)’nu kuran Paris

Antlaşması ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) ve Avrupa Atom

Enerjisi Topluluğu (AAET)’nu kuran Roma Antlaşmaları (kurucu

antlaşmalar) başta olmak üzere Birlik üyelerince yapılan antlaşmalar ve

temel antlaşmalarla yetkili kılınan organlarca ihdas edilen normlar bütünü

(Birlik müktesebatı) ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanı (ATAD)

kararları olarak tanımlanabilir.2

AB’de kurumlaşma süreci ilerledikçe sistem rayına oturmaktaysa

da halen üye devletlerin kendi içlerinde geçerli olacak hukuk kurallarını

yaratmaları asıl olup, “hukuki çeşitliliklerin” tamamıyla ortadan

kaldırılarak mutlak bir hukuki birliğin (hukukların birleştirilmesi)

sağlanması ilke olarak söz konusu değildir.3 Bununla birlikte iç

hukukların; “denkleştirilmesi”, “uyumlaştırılması” ve “koordinasyonu”

teknikleriyle hukuki bütünleşme (entegrasyon) sağlanmaya

çalışılmaktadır.4 Öte yandan 1999 Mayıs’ında yürürlüğe giren Amsterdam

Antlaşması ile antlaşmaların basitleştirilmesi ve AB Hukukunun

yeknesaklığının sağlanması alanında tarihi gelişmeler kaydedilmiştir.5

1 Adaoğlu, H. S., Avrupa Topluluğu Hukukunun Üye Ülkelerde Uygulanmasında Ulusal

Mahkemeler ve Avrupa Toplulukları Adalet Divanı İlişkisi, Yayımlanmamış Doktora

Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2003, s. 14

2 Günuğur, H., Avrupa Topluluğu Hukuku, Avrupa Ekonomik Danışma Merkezi, Ankara,

1996, s. 1

3 Reisoğlu, S., Ortak Pazar Hukuku, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, Yayın

No: 316, Ankara, 1973, s. 23

4 Özsunay, E., “AET’de Hukukların Koordinasyonu, Uyumlaştırılması, Denkleştirilmesi ve

Topluluk Hukukunun Belirgin Özellikleri”, Birinci Avrupa Haftası, İstanbul Ü niversitesi

Hukuk Fakültesi, Avrupa Hukuku Araştırma Merkezi, İstanbul, 1979, s. 54

5 Arsava, A.F., Amsterdam Anlaşması’nın Avrupa Birliği Hukuku’na Katkıları, Ankara

Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, Yayın No: 589, Ankara, 2000, s. 5 vd.