Directive 2011/83/EU of the European Parliament and of the Council and the Effects on Turkish Law in the Field of Distance Contracts

• Author: Zeynep DÖNMEZ
• Pages: 352-379

Zeynep DÖNMEZ

352 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:7 Sayı:1 Yıl 2016

Directive 2011/83/EU of the European Parliament and of the Council and the Effects

on Turkish Law in the Field of Distance Contracts

ABSTRACT

The Directive on Consumer Rights came into force in 2011 has a long drafting

period. On 08.10.2008 the draft prepared and presented by the European Commission

aimed to harmonize the directives th at are the Directive on Doorstep Selling, the Directive

on Distance Contracts, the Directive on Co nsumer Sales and the Directive on Unfair

Terms in Consumer Contracts.

On 25.06.2010 it was asserted in the report formed by the Committee of Internal

Market and Consumer Protection of the European Parliament that the objective of

harmonization should only be related to distance contracts and doorstep selling due to its

significance to Common Market.

After th e drafting period, the Directive on Consumer Rights signed into law on

25.10.2011. The Directive that harmonizes Distance Contracts and Doorstep Selling has

the aim of the application of the same norms in the entire member states that will result in

the better functioning of the Common Market and high-level protection of consumers. On

13.12.2013 the time for the implementation of the Directive by Member States has

expired.

Turkish Con sumer Protection Act no. 6502 that came into force on 07.11. 2013

resembles the Directive on Consumer Rights.

In this article, the application of the Directive, the changes that are brought and the

effects on Turkish Law in the field of distance contracts will be presented.

Keywords: Consumer, The Directive on Consumer Rights, The Full Har monization

Principle, Right of Withdrawal, Informing Obligation

Giriş

2011/83/EU sayılı ve 25 Ekim 2011 tarihli Tüketici Hakları

Direktifi ile, 93/13/EWG sayılı Tüketici Sözleşmelerinde Haksız Şartlara

İlişkin Direktifin ve 1999/44/EG sayılı Tüketici Satışları ve Tüketim

Mallarının Garantisine İlişkin Direktifin ilgili hükümleri değiştirilmiş;

85/577/EWG sayılı Kapıdan Satışlara İlişkin Direktif ve 97/7/EG sayılı

Mesafeli Sözleşmelere İlişkin Direktif kaldırılmıştır. Tüketici Hakları

Yönergesi’nin, Avrupa Birliği’nin kuruluş amacına uygun olarak güttüğü

aslî hedef, Avrupa Birliği ülkeleri arasında ticaretin artarak Ortak

Pazar’ın güçlenmesidir. Bu hedefin gerçekleştirilebilmesi için öngörülen

çözüm ise, tüketicinin hukuk güvenliği sağlanarak, onun, Ortak Pazara

çekilmesi olmuştur. Burada kastedilen hukuk güvenliği, tüketicinin kendi

ülkesiyle aynı düzenlemelere sahip, diğer AB ülkeleriyle, kendi ülkesinde

alışveriş yapıyormuşçasına rahatlıkla alışveriş yapmasının sağlanmasıdır.

2011/83/EU Sayılı Tüketici Hakları Direktifi ve Bu Direktifin Mesafeli Sözleşmeler Alanında Türk

Hukuku’na Yansımaları

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:7 Sayı:1 Yıl 2016 353

I. TÜKETİCİ HAKLARI DİREKTİFİ’NİN AMACI ve

UYGULAMA ALANI

A. AMAÇ ve TAM UYUM İLKESİ

Tüketici Hakları Direktifinin amacı, tüketici ile satıcı/sağlayıcı

arasında kurulan sözleşmelere ilişkin olarak üye ülkelerin hükümlerini

uyumlu hâle getirmek, tüketiciye yüksek düzeyde bir koruma sağlamak ve

Ortak Pazar’ın düzenli bir şekilde işlemesini temin etmektir (Direktif m.

1). Bu amaca ulaşmak için Direktifin benimsediği yöntem ise “ta m uyum

ilkesi”dir. Bu ilkenin düzenlendiği, Direktifin dördüncü maddesinde

belirtildiği üzere, Direktifte aksi öngörülmediği sürece, üye ülkeler,

tüketicinin lehine de olsa, Direktifte öngörülenin aksine bir düzenlemeye

gidemezler. Direktifin gerekçesinde (Nr. 7), tam uyum ilkesinin,

tüketicinin hakları yanında, satıcı/sağlayıcının da haklarını garanti altına

alacağı vurgulanmıştır.

Tam uyum ilkesi, üye ülkelerin, tüketici lehine de olsa, Direktif

hükümlerinden ayrılmalarına cevaz vermediği için eleştirilmektedir

4

. Zira

bu amaç için gerekirse üye ülkelerin, tanıdıkları, daha yüksek tüketici

korumasını sağlayan düzenlemelerden vazgeçmeleri gerekebilecektir.

Diğer taraftan ise, tüketici ve satıcı/sağlayıcının haklarının dengede

tutulması ve Ortak Pazar’ın düzgün işlemesini sağlayacak düzenlemelerin

yapılması memnuniyetle karşılanmaktadır

5

.

Gerekçe ve Direktif maddeleri birlikte okunduğunda görülmektedir

ki, Avrupa Birliği’nde tüketici hukuku alanında yapılan düzenlemelerin

esas hedefi, Ortak Pazar’ın düzgün bir şekilde işlemesini sağlamaktır.

Bunun için tüketici ve satıcı/sağlayıcının hakları birlikte göz önünde

tutularak, ikisi arasında bir denge sağlanması hedeflenmiştir. Zira Avrupa

Birliği Hukukunda tüketici, satıcı/sağlayıcı karşısında, “zayıf” ve

“korunmaya muhtaç” olarak kabul edilmemektedir

6

. Bilgilendirme

yükümlülüğü, cayma hakkı gibi araçlarla, tüketici hakları korunmakta;

4

Tonner, Klaus (2013), “Das Gesetz zur Umsetzung der Verbraucherrechterichtlinie –

unionsrechtlicher Hintergrund und Überblick”, VuR, C. 12, s. 443-448.

5

Schwab, Andreas/Giesemann, Amelie (2012), Die Verbraucherrechte-Richtlinie: Ein

wichtiger Schritt zur Vollharmonisierung im Binnenmarkt, EuZW, C. 7, s. 253-257.

6

Piyasa ekonomisi a çısından tüketici, “Homo Economicus” olarak kendi menfaatini

belirleyip, ona göre hareket edebilir, bkz. Drexl, Josef (1998), Die wirtschaftliche

Selbstbestimmung des Verbrauchers, Tübingen, Mohr Siebeck, s. 26 vd.; Özel, Çağlar

(2014), Tüketicinin Korunması Hukuku, 2. Baskı, Ankara, Seçkin, s. 32 vd.