Deprivation of child custody under turkish law according to article 348 of the civil code

• Author: Yrd. Doç. Dr. Ismail ERBAY
• Pages: 12-59

Yrd.Doç.Dr.İsmail ERBAY

12 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:3 Sayı:2 Yıl 2012

TMK. m. 346/III’de yer alan, velâyet hakkının kaldırılmasının daha

sonra doğacak çocukları kapsaması, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesince

benimsenen ve Türk Anayasa hukuku açısından da kabul edilen ilkeler

gereği, kabul edilemez. Ana ve/veya babanın velâyet hakkı, her bir çocuk

açışından değerlendirilmesi gerekir. TMK. m. 346/III’deki velâyet

hakkının kaldırılmasının diğer doğacak çocukları kapsaması halinde,

velâyet hakkı, sadece ana ve/veya babanın mutlak eğitim yeteneğinden

yoksun olması halinde, kaldırılabilir. Bu ise, Avrupa İnsan Hakları

Sözleşmesinin 8. maddesindeki ailenin korunması ilkesi ile bağdaşmaz.

Zira Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 8. maddesine göre, ailenin ve

özel hayatın korunması ilkesi çerçevesinde devletlerin aktif

yükümlülükleri vardır. Bu çerçevede çocuğa yönelmiş tehlike, ana ve

babanın mutlak çocuk eğitim yeteneğinden mahrumiyetten beklenilmeden

çocuğun yüksek yararı gerekli kılması halinde velâyetin kaldırılması

yoluyla izale edilmelidir.

DEPRIVATION OF CHILD CUSTODY UNDER TURKISH

LAW ACCORDING TO ARTICLE 348 OF THE CIVIL CODE

2. Abstraction

1.1 General

Turkish family law applies a particular hierarchy of measures to be

taken in case that a risk to the child's well-being is identified.

As a rule, the law draws a distinction between several child

protection measures within a particular hierarchy: appropriate actions can

be taken in compliance with Article 346 by issuing adequate instructions,

followed by the appointment of a guardian under article 426 et seqq.

Turkish Civil Code (CC).

Deprivation of parental care pursuant to article 347 Turkish CC is a

subsidiary measure permissible only if more moderate measures are not

eligible in order to remedy a risk to the child's well-being.

As the most stringent measure within said hierarchy, deprivation of

child custody, either under article 348 (against the parents' will, ordered

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Türk Medeni Hukukundaki Velâyet Hakkının

Kaldırılması (TMK M. 348) Hükümlerinin Değerlendirilmesi

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:3 Sayı:2 Yıl 2012 13

by the supervisory authority), or under article 349 Turkish CC (with the

parents' consent, ordered by the guardianship authority) is possible.

1.2 Principles to be obeyed

When ordering a deprivation of child custody, specific principles

shall be obeyed:

1. A risk to the child's welfare is the precondition for depriving

the parent(s) of child custody;

2. When ordering deprivation of custody, guidelines regarding

proportionality must be followed;

3. In the codification of the Swiss Civil Law into the Turkish Civil

Code, the regulation of guardian was not accepted, therefore in

practice removing the partial deprivation of parental custody

the complete depriving the parents of child custody is practiced;

But this is under Turkish Constitution (Art. 42) unlawful

because a freedom can be restricted in a democratic society

only to the extent necessary, without affecting their core under

article 13 of the Turkish Constitution.

4. Deprivation of child custody can be ordered only as a ultima

ratio measure when other measures fail.

1.3 Criteria justifying the strict standard when appelying

custodial measures

1. Deprivation of child custody is regarded as an intrusion into

the parents' personal rights and into one's private and family

life, which is why courts are reluctant to grant measures

directed towards deprivation of parental child custody;

2. Only in case of the parents' permanent failure to comply with

their duties under article 339-344 Turkish CC, meaning serious

deficiencies relating to the child's education, physical or

mental health, moral or social development, the child's place of

residence and similar, the courts may order a deprivation of

child custody;

Yrd.Doç.Dr.İsmail ERBAY

14 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt:3 Sayı:2 Yıl 2012

3. However, even if a deprivation of child custody has been

ordered by the court, the parents' access rights and, vice versa,

the child's access rights remain in effect, in compliance with

article 323 Turkish CC and Art. 8 of the European Convention

on Human Rights;

4. In relation of European Court of Human Rights case law, the

provision of article. 348/III Turkish CC obviously does not

satisfy said standards, as it stipulates that any deprivation of

child custody ex lege applies also to children born

subsequently.

5. The educational capacity of parents is relative determining, the

parents of a child may be education incapable, but for the other

child education capable. The demand for an absolute

educational capability for deprivation of custody of all children

cannot be agreed with the task of supporting the family by the

state. That is why the depriving the parent(s) of child custody

for each child to be assessed separately and an absolute

inability of parents educational capacity is not to wait out to

help the child.

3. Giriş

4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nu 22.11.2001 tarihinde kabul

edilerek 01.01.2002 tarihinde yürürlüğe girmiştir1. Mehaz İsviçre Medenî

Kanunu’ndaki, “elterliche Gewalt=velâyet hakkı” kavramı, 26.06.1988

kabul edilen, 01.01.2000 tarihinde yürürlüğe giren değişiklik ile yerini

“elterliche Sorge= ana babanın bakım yükümü” kavramına bırakmıştır2.

Yeni Türk Medenî Kanunu büyük ölçüde, mehaz İsviçre Medenî

Kanunu’nu takip etmesine rağmen, velâyet hakkı kavramını aynen

muhafaza etmiştir. Velâyet hakkı kavram olarak, yeni 4721 sayılı Türk

1 Resmî Gazete, Tarih: 08.12.2001, S. 24607.

2 SCHWENZER/BASLER KOMMENTAR, Art. 296, Nr. 8 ZGB. Velâyet h akkının

sorumluluk karekterini vurgulamak için yazar „ebeveyn sorumluluğu“ kavramının

kullanılmasını önermektedir. Özelikle Fransızca ve İtalyanca metinde „autorité

parentale“ ve „autorità parentale“ kavramı kullanılmıştır.