Corporate representative as a shareholding initiative

• Author: Yrd. Doç. Dr. Cafer Eminoglu, Aras. Gör. Mehmet Seker
• Pages: 2-28

Yrd. Doç. Dr. Cafer EMİNOĞLU - Arş. Grv. Mehmet ŞEKER

2 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı Cilt:1 Yıl 2015

CORPORATE REPRESENTATIVE

AS A SHAREHOLDING INITIATIVE

ABSTRACT

Turkish Commercial Code, numbered 6102, has embodied the

corporate representative system, which is new in Turkey and also

authentic internationally. The target with that shareholding initiative –

based system was to decrease the power gap in joint-stock companies.

However the Capital Market Law settles that, the regulations regarding

corporate represenative as well as other corporate representative systems

embodies in Article 428 of Turkish Commercial Code shall not be applied

for open joint stock companies. In this way the projected function of

corporate representative is considerably destroyed. The corporate

representative has to bring out an anouncement which substitutes the

instructions of shareholders. The legal characteristic of representation

relation between the representative and represented shareholders is

controversial. It is thought that, this relation is a kind of sui generis

contract.

Keywords: Corporate representative, corporate representation,

legal chracteristic, representation of shareholders, gap in power.

I. GİRİŞ

6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun (TK) en iddialı yeniliklerinin

başında pay sahipleri demokrasisinin güçlendirilmesine yönelik tedbirler

gelmektedir. Pay sahipliği demokrasisi ortaklıklarda oluşan güç

boşluğunu

1

ortadan kaldırmayı ya da azaltmayı amaçlayan mekanizmaları

1

Güç boşluğu kavramı hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. Songur, s. 6 vd.; Dal, Seniha :

“Halka Açık Anonim Ortaklıkların Genel Kurullarında Oluşan "Güç Boşluğu" Sorunu ve

Elektronik Genel Kurullar”, Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, S. 1

(1997/1998 - 2007/2008 Üniversitemizin ve Fakültemizin 10. Yıl Kuruluş Armağanı),

İstanbul 2008, s. 167 vd.; Baru t, Talha: Anonim Şirketlerde Güç Boşluğu ve

Giderilmesi Yolları, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya 2008 , s. 10

vd.

Bir Pay Sahipliği Girişimi Olarak Kurumsal Temsilci

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Özel Sayı Cilt:1 Yıl 2015 3

kapsamaktadır. Özellikle sermayesi tabana yayılmış ortaklıklar açısından

önemli bir sorunu ifade eden güç boşluğunun ortaya çıkmasının en önemli

sebebi pay sahilerinin bir araya gelememesi ve pay sahipliği haklarını

kullanmamasıdır. Bu da ya genel kurulun toplanamamasına ya da toplanan

genel kurulda tek başına çoğunluğu oluşturmasa dahi diğerlerine oranla

belli pay oranlarını elinde bulunduran pay sahiplerinin ya da pay sahibi

gruplarının hâkimiyetinin oluşmasına neden olmaktadır.

Pay sahipleri demokrasisinin en önemli amaç ve işlevi çoğulcu bir

yaklaşımla pay sahibinin değerinin ve kullandığı oyun etkisinin

arttırılması, genel kurul toplantılarına katılma isteksizliğinin çeşitli yollara

önlenmesi ve bu doğrultuda çeşitli temsil sistemlerinin oluşturulması,

böylelikle de güç boşluğunun mümkün olduğunca doldurulmasıdır. İşte bu

amaçla TK pay sahiplerini, pay sahipliği haklarını kullanma konusunda

teşvik etmek ve özellikle küçük pay sahiplerinin bir araya gelerek genel

kurulda belli bir güç oluşturmalarını teminen önemli bir kısmı tamamen

yeni olan bazı temsil mekanizmaları ihdas etmiştir.

İfade edilen temsil mekanizmalarından birisi kurumsal temsilcidir.

Kurumsal temsilci kurumu daha önceki Ticaret Kanunu’nda

düzenlenmemiştir. Dahası pay sahibinin genel kurulda temsili başlığı

altında yer alan organın temsilcisi ve bağımsız temsilcinin mehazı olan

İsviçre hukukunda da bulunmamaktadır. Söz konusu düzenleme Türk

hukukuna özgü bir kurumdur. Ne var ki esas itibari ile sermayeleri tabana

yayılmış ortaklıklar açısından işlevsel olması beklenen kurumsal temsil

müessesesi, 6362 sayılı Sermaye Piyası Kanunu’ndaki bir hüküm ile halka

açık şirketler açısından işlevsiz hale getirilmiştir. Kapalı ortaklıklar

açısından ise kurumsal temsil sisteminin faydalı olup olmayacağı

tartışmalıdır. Böylelikle bir bütün olarak kurumsal temsilciye ilişkin

düzenlemelerin mevcut haliyle gerekliliği sorgulanır hale gelmeye

başlanmıştır.

Çalışmamızda öncelikle genel olarak bireysel temsilden kısaca

bahsedilmekte, daha sonra ise kurumsal temsile ve onun bir alt türü olan

kurumsal temsilciye yer verilmektedir. Kurumsal temsilci ile temsil edilen