Competent Courts at Disputes Arised From Surety Contracts

• Author: Serkan AYAN
• Pages: 665-692

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:9 Sayı:2 Yıl 2018 665

KEFALET SÖZLEŞMESİNDEN DOĞAN UYUŞMAZLIKLARDA

GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME

COMPETENT COURTS

AT DISPUTES ARISED FROM SURETY CONTRACTS

DOI: 10.21492/inuhfd.479829

Serkan AYAN *

Özet

Yargıtay yerleşik kararlarıyla, kefil aleyhine d ava açılması halinde, asıl borçlu için

geçerli olan görevli ve yetkili mahkemenin kefil açısından da geçerli olacağını kabul

etmektedir. Buna dayanak olarak kefalet sözleşmesinin feri bir hak olmasını ve bazı

kararlarında da kefaletin müteselsil olmasını kullanmaktadır.

Fakat kefilin sorumluluğu, asıl borçtan değil, ayrı bir hukuki varlığı bulunan

kefalet sözleşmesinden doğar. Bu nedenle asıl borçlu için geçerli olan görevli ve yetkili

mahkemenin, kefil açısından da istisnasız biçimde geçerli olacağı kabul edilemez.

Bu çalışmada, öncelikle Yargıtay’ın konuyla ilgili uygulaması açıklanacaktır.

Bunun ardından, kefalet sözleşmesinden doğan uyuşmazlıklarda görevli ve yetkili

mahkemenin nasıl belirlenmesi gerektiği incelenecektir. Bu aşamada kefilin davacı olması

ve kefilin tek davalı olması ile kefil yanında (asıl borçlu ile diğer kefiller gibi) başka

kişilerin de davalı olması biçiminde ayrımlar yapılarak konu incelenecektir.

Bunun ardından, ihtiyati hac iz, karşı dava, itirazın iptali davası, menfi tespit

davası, istirdat davası, kefilin mirasçıları aleyhine açılacak davalar ile kefilin iflası

talebiyle girişilecek iflas yoluyla takip ve doğrudan doğruya iflas talepli davalardaki

görevli ve yetkili mahkemenin tespiti konuları ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler: Kefalet sözleşmesi, feri hak, yetkili mahkeme.

Abstract

The Supreme Court recognizes that in the case of a lawsuit against the surety, the

competent court which are valid for the principal debtor will be valid for the surety as well.

In this respect, it uses the sur ety contract to be an accessory right and in some of

resolutions the surety has been made jointly.

However, the liability of the surety arises from the surety contract, not the original

debt, but with separete legal existence. Therefore, it cannot be assumed th at the resident

and the competent courts, which are valid for the principal debtor, will be valid for the

surety without exception.

* Doç. Dr., Dokuz Eylül Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Medeni Hukuk ABD. (E-mail:

serkanayan@yahoo.com), (ORCID: 0000-0002-9788-8792)

Makale Gönderilme Tarihi: 07.11.2018 Submitted: 07.11.2018

Makale Kabul Tarihi: 31.12.2018 Accepted: 31.12.2018

Serkan AYAN

666 Inonu University Law Review InULR Vol:9 No:2 Year:2018

In this study, after the implementation of the Supreme Court, it will be examined

how the competent court should be determined. The matter will be examined as making

distinctions such as the surety to be claimant and the surety to be sole respondant

therewithal other people (like the prin cipal debtor and other sureties) to be respondant

along with the surety.

Following this, it will be discussed that specifying competent courts at lien,

counter claim, action for annulment of objection, declaratory action, cases against the heirs

of the surety as well as commencing ex ecution proceeding with claiming b ankruptcy of

surety and actions claiming direct bankruptcy.

Keywords: Surety Contract, accessory rights, competent court.

I. GİRİŞ

Bu makalede, kefalet sözleşmesinin asıl borç ilişkisinden sözleşme

olarak ayrı bir nitelik taşıması ilkesinin gözler önüne serdiği bir durum

olan, usul hukukuna ilişkin bir sorun (görevli / yetkili mahkemenin tespiti)

hakkındaki Yargıtay uygulaması incelenecektir.

Yargıtay, kefaletin feriliği ilkesini ve müteselsil kefalet kavramını

kanaatimce hatalı yorumlayarak, asıl borçlu hakkındaki görevli ve bazen

de yetkili mahkemenin kefil açısından da uygulanacağını çeşitli

kararlarıyla kabul etmiş bulunmaktadır. Yüksek Mahkeme’nin, bu

kararların bazılarında TTK 7. maddesinde geçen teselsül karinesinden,

bazılarında ise kefaletin feriliği ilkesinden yola çıktığı görülmektedir.

Yargıtay’ın bu konudaki bazı kararlarında ise, kefilin

sorumluluğunun temel ilişkiden doğduğu gibi bir hatalı bakış açısıyla

meseleye yaklaşılmaktadır.

Fakat aşağıda detaylı olarak açıklanacağı üzere, kefaletin feriliği

ilkesinin veya kefaletin müteselsil olmasının / sayılmasının, kefil aleyhine

dava açılmasındaki veya takip yapılmasındaki görevli – yetkili

mahkemenin / icra dairesinin belirlenmesi açısından hiçbir bir önemi

olmadığı gibi, bu konular arasında uzaktan yakından bir ilişki de yoktur.

Aynı şekilde kefilin sorumluluğu, asıl borç ilişkisinden değil, doğrudan

ayrı bir sözleşme olan kefalet sözleşmesinden doğar.

Çalışmada öncelikle, Yargıtay’ın, ilişkiyi kurduğu noktalar olan

kefalet sözleşmesinin feri bir nitelik taşıması ile kefaletin müteselsil

olmasının anlamı; bunun ardından Yargıtay’ın uygulaması ile kefalet

sözleşmesinden doğan uyuşmazlıklardaki görevli ve yetkili mahkemenin

tespiti ve son olarak da konuyla ilgili bazı özel durumlar ayrı bir başlık

altında incelenecektir.