Compensation of Pecuniary Damage in Case of Bodily Integrity of Unborn Child

• Author: Burcu Gülseren ÖZCAN BÜYÜKTANIR
• Pages: 275-302

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:9 Sayı:1 Yıl 2018275

CENİNİN BEDENSEL BÜTÜNLÜĞÜNÜN İHLALİNDE MADDİ

ZARARININ TAZMİNİ

COMPENSATION OF PECUNIARY DAMAGE IN CASE OF

BODILY INTEGRITY OF UNBORN CHILD

Burcu G. ÖZCAN BÜYÜKTANIR

Özet

Cenin, anne karnında olan ancak doğumu henüz gerçekleşmemiş ve kişi olması sağ

doğum koşuluna bağlanmış varlıktır. Ceninin hukuki statüsü onun haklara sahip olmasının

belirlenmesi açısından önemlidir. Henüz doğmadığı için kişiliğe sahip olamayan cenin,

hak süjesi olarak bedensel bütünlük ihlalinden doğan zararını talep edebilecektir. Cenin,

sağ ve tam doğmak koşuluyla ana rahmine düştüğü andan itibaren hakkın süjesi olur

(TMK madde 28/II). Beden bütünlüğü hakkının korunması da en az yaşam ve sağlık hakkı

kadar ö nemlidir. Ceninin de beden bütünlüğü hakkının korunması vazgeçilmez bir

gerçektir. Ceninin anne karnında olduğu dönemde nadiren de olsa doğrudan cenine yönelik

tıbbi müdahale nedeniyle ya da anneye yönelik tıbbi müdahale nedeniyle beden bütünlüğü

ihlal edilebilir. Ayrıca üçüncü kişilerin, trafik kazası gibi, anneye yönelik haksız fiilleri

nedeniyle de ceninin beden bütünlüğü ihlal edilebilir. Ceninin beden bütünlüğü ihlalinde

doğan maddi zararın hukuki dayanağı farklı durumlara göre üçüncü kişi yararına sözleşme,

üçüncü kişiyi koruyucu etkili sözleşme ya da haksız fiil hükümleri olabilir.

Anahtar Sözcükler: Cenin, bedensel bütünlük, hak ehliyeti, ceninin bedensel

bütünlük ihlali.

Abstract

Unborn child is a creature existent in mother’s womb who has not born yet and

whose acquisition of personality is conditional upon being born alive. The legal status of

unborn child is important regarding determination of its rights. Unborn child, who does not

have legal personality because of not being born yet, may claim compensation as the

subject of right, for damage it has suffered due to violation of bod ily integrity. Unb orn

child becomes subject of right starting from conception with the condition of being born

fully and alive (Turkish Civil Code Article 28/2).

Protection of bodily integrity is as important as the protection of the right to life

and health. The protection of the bodily integrity of unborn child is an indispensable

reality. During the period when the unborn child is in mother’s womb, due to medical

Dr. Öğr. Üyesi, Hacettepe Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Medeni Hukuk Anabilim Dalı

E-mail: ozcanbuyuktanir@gmail.com

Makale Gönderilme Tarihi: 07.03.2018

Makale Kabul Tarihi: 04.06.2018

DOI: 10.21492/inuhfd.403025

Burcu G. ÖZCAN BÜYÜKTANIR

276 Inonu University Law Review InULR Vol:9 No:1 Year:2018

interventions directed at mother, the bodily integrity of embryo may rarely be violated.

Also, the bodily integrity of unbo rn child may be violated as a result of torts of third

persons directed at mother, such as traffic accidents. Depending on different situations, the

legal ground of compensation claims for pecuniary damage resulting from the violation of

bodily integrity of unborn child may be contract for the benefit of third person, contract

with the protecting effect towards third person or tort law rules.

Keywords: Unborn child, bodily integrity, c apacity to have rights, violation of

bodily integrity of unborn child

I. GİRİŞ

Kişinin sağlığının ve beden bütünlüğünün korunmasında hukuki

yararı olduğu kaçınılmaz bir gerçektir. Sağlığın korunması da beden

bütünlüğünün korunması kapsamındadır. Beden bütünlüğünün ve

sağlığının korunmasının iki yönü vardır: fiziksel bütünlüğün korunması ve

ruhsal bütünlüğün korunması. Kişinin yaşamının, beden bütünlüğünün ve

sağlığının korunması onun en temel kişilik haklarını oluşturur. Çocuk

gibi anne karnındaki ceninin de beden bütünlüğü hakkı vardır.

Beden bütünlüğünün korunmasının hukuki dayanaklarının

belirlenmesinde, ceninin hak süjesi olması ve hukuki statüsü önemlidir.

Bir adım ileride tüpte yapay döllenmede, hak ehliyetinin başlangıç anı,

beden bütünlüğünün korunmasının ne zamandan başlayacağı sorusunun

yanıtını oluşturur. Ceninin kişiliğinin başlangıcı ve hak ehliyeti, onun

hukuki statüsünü oluştur. Hak ehliyeti, bir anlamda ceninin hukuksal

kişiliğidir.

Ceninin hak ehliyetinin başlangıç anı, onun haklarının

korunmasının ne zamandan itibaren başlayacağı sorusunun da yanıtını

verir. Çalışmada anne karnındayken bedensel bütünlük ihlalinde ceninin

bu ihlale bağlı maddi zarar kalemleri ile bunların talebinin hukuki

dayanakları üzerinde durulacaktır. Öncelikli olarak ceninin hukuki statüsü

anlatılacak daha sonra ise ceninin bedensel bütünlük ihlali ve ceninin

istemlerinin hukuki dayanakları üzerinde durulacaktır. En son olarak ise

bedensel bütünlük ihlaline bağlı olarak talep edilecek maddi zarar

kalemleri incelenecektir.

II. TÜRK HUKUKUNDA CENİNİN HUKUKİ STATÜSÜ

Ceninin hukuki statüsü onun haklara sahip olmasının belirlenmesi

açısından önemlidir. Henüz doğmadığı için kişiliğe sahip olamayan cenin

hak süjesi olarak bedensel bütünlük ihlalinden doğan zararını talep

edebilecektir.