COMPENSATION FOR LOSS OF REPUTATION AS A RESULT OF TRADEMARK INFRINGEMENTACCORDING TO THE INDUSTRIAL PROPERTY LAW NO:6769

• Author: Bilge AYTUGAR, Sultan KÜÇÜK
• Pages: 110-125

Inonu University Law Review – InULR 11(1): 110-125 (2020)

Bilge AYTUĞAR/Sultan KÜÇÜK

110

6769 SAYILI SINAİ MÜLKİYET KANUNU’NA GÖRE MARKA HAKKINA

TECAVÜZDEN DOĞAN İTİBAR KAYBI TAZMİNATI

COMPENSATION FOR LOSS OF REPUTATION AS A RESULT OF TRADEMARK

INFRINGEMENT ACCORDING TO THE INDUSTRIAL PROPERTY LAW NO:6769

Bilge AYTUĞAR* / Sultan KÜÇÜK*

Makale Bilgi

Gönderilme:29/01/2020

Kabul: 20/03/2020

Özet

Marka hakkına tecavüz fiilleri neticesinde marka hakkı sahibinin maddi ve manevi

bütünlüğünün yanında d oğrudan markanın itibarında da zarar ortaya çıkabileceğini

öngören kanun koyucu, maddi ve manevi tazminat talepleri ile birlikte veya onlardan ayrı

şekilde istenebilecek itibar ka ybı tazminatını açıkça hükme bağlamıştır (SMK m.150/2).

Markanın itibarı ile kastedilen, markanın tüketiciler nezdinde oluşturduğu saygınlık,

güven duygusu, müşterilerin markaya olan rağbetidir. İtibar kaybı tazminatıyla marka

imajında ortaya çıkan eksilmenin telâfi edilmesi amaçlanır. İtibar kaybı tazminatına

hükmedilmesinde, tazminatın hukuki niteliği, şartları ve hesaplanması konuları büyük

öneme sahiptir. Markanın, marka hakkı sahibinin mal varlığı değerlerine dâhil bir unsur

olması gerekçesiyle markadaki itibar kaybının, marka hakkı sahibinin maddi; fakat dolaylı

zararına yol açacağı düşünülmektedir. Markanın itibar kaybına yol açan tecavüz fiillerinin

esas itibarıyla haksız fiil teşkil etmesi gerekçesiyle haksız fiil sorumluluğunun esaslarının

geçerli olacağı kabul edilmektedir. Nihayet markanın, maddi olmayan mal varlığı unsuru

olması gerekçesiyle itibarındaki kaybın hesaplanmasındaki güçlük, birtakım çözüm

önerileri ile aşılmaya çalışılmış; bu hususta hâkime geniş bir takdir yetkisi verilmiştir. Bu

çalışmamızda, borçlar hukuku temelli görüş ve değerlendirmelere markanın itibar kaybını

ilgilendirdiği ölçüde temas edilmiş; bilhassa tazminatın hesaplanması konusunda

uygulamaya ışık tutması amacıyla birtakım çözüm önerileri sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Marka,

İtibar Kaybı,

Marka Hakkına

Tecavüz,

Tazminat,

Haksız Fiil.

Article Info

Received: 29/01/2020

Accepted: 20/03/2020

Abstract

The law-maker who set forth that, as a consequence of trademark infringements, damage

would be inflicted directly on the reputation o f trademark as well as the pecuniary and

non-pecuniary integrity of tr ademark holder clearly ruled that compensation for the loss

in reputation and pecuniary & non-pecuniary damages could be either jointly or separately

claimed (Code of Industrial P roperty Law, Art.150/2). What is meant by trademark’s

reputation pertains to the feeling of respect and trust expressed by consumers to the

trademark and the magnitude of customer demand for the trademark. The compensation

for the loss in reputation aims to compensate for the damage inflicted on the prestige of

trademark. Issues such as the legal character, conditions and calculation of the

compensation are highly important to the ruling to be delivered on the compensation for

the loss in reputation. On the grounds that the trademark is a component of trademark

holder’s assets, it is thought that the loss in trademark’s reputation will give rise to

pecuniary, though indirect, damage to be incurred on the trademark holder. On account of

the fact that any infringement bringing ab out the loss in trademark’s reputation is

essentially a to rtious act, it is accepted that rules regulating tortious liability will be

applicable. To this end, by virtue of the fact that the trademark was a component o f non-

pecuniary assets, certain solutions were suggested to overcome the difficulty in calculating

the loss in trademark’s reputation, and, in this respect, the judge was granted with broad

judicial discretion. In this study, views and assessments based on the law of obligations

were taken into consideration as long as th ey were related to the loss in trademark’s

reputation, and certain solutions were proposed in order to light the way for the practical

application particularly in relation to the calculation of compensation.

Keywords

Trademark,

Loss in Reputation,

Trademark

Infringement,

Compensation,

Tortious Act.

Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır

* Dr. Arş. Gör., Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, Ticaret Hukuku ABD.

* Sınai Mülkiyet Uzmanı, Türk Patent ve Marka Kurumu.

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi – İnÜHFD 11(1): 110-125 (2020)

6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu’na Göre Marka Hakkına Tecavüzden Doğan İtibar Kaybı Tazminatı

111

I. GİRİŞ

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu (SMK), 22.12.2016 tarihinde kabul edilerek 10.01.2017

tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. İlgili Kanunla birlikte başta sınai

mülkiyet mevzuatının tek bir kanun çatısı altında düzenlenmesi olmak üzere birçok değişiklik

yapılmıştır. Genel olarak baktığımızda markalar ile ilgili olarak 556 sayılı Markaların Korunması

Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’deki (KHK) bir kısım hükümlerin değiştirilmeden yeni

Kanun’da yer aldığı; ancak bilhassa markanın tescili ve tescil başvurularının incelenme süreci

gibi kimi konularda önemli değişiklikler gerçekleştirildiği görülmektedir. Marka hukukunda

tazminat ile ilgili hükümlerde ise yoksun kalınan kazancın hesaplanması ve itibar tazminatı

konularında birtakım değişikliklere gidilmiştir.

Marka hakkı tecavüze uğrayan hak sahibinin SMK m.149’da belirtilen taleplerde

bulunabileceği belirtilmiş; bu talepler arasında, hak sahibinin maddi-manevi zararının tazmini

zikredilmiştir. Marka hakkına tecavüz fiillerinde, ortada soyut bir hakkın ihlali ve bundan doğan

bir zarar söz konusu olduğundan, haksız fiil sorumluluğuna kıyasla tecavüz fiili ve bunun ağırlığı

ile kusur ve zararın tespiti daha güç şekilde gerçekleşmektedir

1

. Bu gerekçe ile SMK’de tazminat

ve hesaplanması konuları ayrıntılı olarak düzenlenmiştir (SMK m.150, m.151). Diğer taraftan,

daha önce de mevzuatımızda yer alan maddi ve manevi tazminatın yanında markanın itibarının

uğradığı zarar için istenebilecek tazminat, SMK m.150/2 ‘de yeniden ve daha ayrıntılı şekilde

kaleme alınmıştır (karş. KHK m.68). Bu düzenleme, SMK’nin beşinci kitabı olan “Ortak ve Diğer

Hükümler” kısmında yer aldığı için diğer sınai mülkiyet hakları için de uygulanabilir niteliktedir.

II. İTİBAR KAYBI TAZMİNATI KAVRAMI

İtibar, Arapça “iʿtibār” kelimesinden gelen “saygınlık, borç ödemede güvenilir olma

durumu, kredi” anlamlarında bir kelimedir. Markanın itibarı ile kastedilen, markanın tüketiciler

nezdinde oluşturduğu saygınlık, güven duygusu; müşterilerin markaya olan rağbetidir

2

. Diğer bir

anlatımla “markanın itibarı” kavramından, markanın, üzerinde yer aldığı emtia ve hizmetlerin

kalite ve standardı konusunda yarattığı saygınlık anlaşılmalıdır.

Esasen maddi ve manevi olarak iki şekilde karşımıza çıkan tazminat, zarar verici olayın

mal varlığında veya kişilik değerlerinde irade dışı meydana getirdiği eksilmeyi gidermek veya en

aza indirmek amacını güden bir tür özel hukuk kurumudur

3

. İtibar kaybı tazminatı ise, haksız fiil

sorumluluğu gereği öngörülen tazminatın istenebilme şartlarından farklı olarak, zarar, amaç

unsurları ile zarara sebebiyet veren fiiller açısından özellik arz eder

4

. İtibar kaybı tazminatından

söz edebilmemiz için markanın ilgili çevrede oluşturduğu saygınlık ve güvenin, Kanun’da

öngörülen marka hakkına tecavüz teşkil eden fiiller ile zarar görmüş olması gereklidir.

Marka üzerindeki hak, marka hakkı sahibinin mal varlığı değerleri arasında yer alır

5

ve

hukuk düzeni tarafından korunan, marka sahibine inhisari yararlanma hakkı sağlayan mutlak

haklardandır

6

. Dolayısıyla her ne kadar markanın kaybettiği itibarı karşılığı ödenecek tazminat,

markanın kişiliği bulunmadığından marka hakkı sahibi gerçek veya tüzel kişinin kayıplarını telâfi

edecek olsa da bu tazminat ile telafi edilmek istenilen zararın, doğrudan markanın piyasada

kaybettiği güven ve saygınlığın, öz değerinin karşılığı olduğu unutulmamalıdır.

Uluslararası hukukta ve Avrupa Birliği düzenlemelerinde de markanın itibarının korunması

fikri yerleşmiştir. Sınai hakların korunması hususunda 20 Mart 1883 tarihinde imzalanmış ve çok

kere revize edilmiş olan Paris Sözleşmesi’nin ticari ve sınai hususlarda haksız rekabeti

1

Bu yönde bkz. EREN, Fikret: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2018, s. 619; TEKİNALP, Ünal: “ İtibar

Tazminatı ve Bazı Sorunlar”, Prof. Dr. Selâhattin Sulhi Tekinay’ın Hatırasına Armağan, İstanbul 1999, s. 592, (İtibar

Tazminatı).

2

BOZGEYİK, Hayri: Marka Hakkının Korunması, B. 2, İstanbul 2019, s. 187. Karş. ÇOLAK, Uğur: Türk Marka

Hukuku, B. 4, İstanbul 2018, s. 818. Yar. 11. HD., T. 05.05.2016, E. 2015/8175, K. 2016/5114 sayılı kararı için bkz.

https://www.corpus.com.tr/#!/Yargitay, (Erişim Tarihi: 14.11.2019). Markanın imajı hakkında ayrıca bkz. BABÜR

TOSUN, Nurhan/BURAK DERELİ, Aytaç: “Reklamda Parodi Kullanımının Marka İmajına Et kisi”, Marmara

Üniversitesi Öneri Dergisi, C. 12, Sa. 46, 2016, s. 326.

3

EREN, s. 749 vd.; OĞUZMAN, M. Kemal/ÖZ, M. Turgut: Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. 2, B. 10, İstanbul

2013, s. 38 vd.

4

TEKİNALP, İtibar Tazminatı, s. 590; TEKİNALP, Ünal: Fikrî Mülkiyet Hukuku, B. 5, İstanbul 2012, s. 505, N. 60,

(Fikri Mülkiyet); SARAÇ, Tahir: Patentten Doğan Hakka Tecavüz ve Hakkın Korunması, Ankara 2003, s. 299.

5

EREN, s. 546; ÇOLAK, s. 818.

6

AYHAN, Rıza/ÇAĞLAR, Hayrettin/ÖZDAMAR, Mehmet: Ticari İşletme Hukuku Genel Esaslar, B. 12, Ankara

2019, s. 329.