Approach of the turgut özal university faculty of law draft constitution toward the concepts of individual and state

• Author: Yrd. Doç. Dr. Hüseyin YILDIZ
• Pages: 142-161

Yrd. Doç. Dr. Hüseyin YILDIZ

142 İ Ü H F D C  S Y 

APPROACH OF THE TURGUT ÖZAL UNIVERSITY FACULTY

OF LAW DRAFT CONSTITUTION TOWARD THE CONCEPTS

OF INDIVIDUAL AND STATE

Abstract

Based on the western constitutional tradition, this paper aims at

making a contribution to the process of drafting a new constitution in

Turkey. In the first part, the historical development of “institutio” and

“constitutio” models of constitution in Europe and America is analyzed.

On the basis of these two notions, the opinion is held that the Turkish

Constitution of 1982 followed the “institutio” model to establish a state-

“reason of state”-and authority-centered constitutional system. Therefore

this paper argues for dropping off of this form of obsolete classic “modern

(national) state”. Instead of “institutio” model, it calls for accepting a

freedom-human being- and law-centered postmodern constitution model.

In the second part, to serve as an example for a new constitution concept

the Constitution Draft prepared by the Law School of Turgut Özal

University is explained. For the purposes of this article, only the first five

articles are elucidated.

Keywords: Constitution Human Rights State, Democracy, Human

dignity

1. “İnstitutio” ile “Constitutio” Anayasa Modelleri

a) “İnstitutio” ile “Constitutio” Kavramları

Günümüzde kullanılan modern anayasa kavramının kökü genellikle

Batıda 18. yüzyılın üçüncü çeyreğinde ABD ve Fransa’da şekillenen

anayasacılık hareketine dayandırılır. Aslına bakılırsa bu tarihten önce de

Batı’da anayasa kavramına denk düşen değişik terimler (lex

fundamentalis, institutio veya constiutio gibi) kullanılmaktaydı

1

. Fakat bu

1

Mohnhaupt, Heinz; Grimm, Dieter: Verfassung. Zur Geschichte des Begriffs von der

Antike bis zur Gegenwart (Antik Çağdan Günümüze Kadar Anayasa Terimin Tarihi), 2.

Baskı, 1995, s.1-99; Jelin ek, Georg: Allgemeine Staatslehre (Genel Devlet Öğretisi),3.

Baskı, 1914 , s. 508 ve devamı.

Turgut Özal Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Taslağının İnsan ve Devlet Kavramına Temel Yaklaşımı

İ Ü H F D C  S Y  143

terimler bugün anlaşıldığı gibi normatif, yani norm koyucu, siyasal

iktidarı kuran ve aynı zamanda bireylerin temel hak ve hürriyetleri lehine

sınırlayan, onu “hukukileştiren” bir anlama sahip değildi. 18. yüzyıl

öncesinde anayasa denilince daha çok mevcut olan devletin yapısını,

konumunu ve müesseselerini “tarafsız” bir biçimde tasvir eden bir

kurumlar belgesi anlaşılıyordu. Anılan temel yasaların konusunu esas

itibariyle devletin kurumları ile fiili güç dağılımı ve ilişkisi teşkil

ettiğinden, Batı öğretisinde bu (eski) anayasa modeline genellikle

“institutio” denilmektedir

2

. Bu terim Latince kökenli olup “kuruluş,

kurum” anlamına gelir. Daha önceki anayasal metinler esas itibariyle

mevcut devlet organları ve kurumları hakkında sadece somut bilgi

verdiğinden kelimenin semantik anlamından yola çıkılarak öyle

söylenmiştir. Normatif değil de tasvir edici bir karakter arz ettiklerinden

betimleyici anayasa

3

olarak da isimlendirilirler.

Bu geleneksel “temel kurumlar belgesi” anlamındaki anayasa

kavramı 18. yüzyılın son çeyreğinde gelişerek bugünkü anlama yakın bir

terim olan “constitutio”ya, yani “modern anlamda anayasa terimine”

dönüştü. Gerçi bu terim Orta Çağ’dan itibaren kullanılıyordu. Fakat

bugünkünden farklı bir manaya sahipti. O dönemde “constitutio” kavramı

daha çok tıp biliminde insan vücudunun durumu ve hukuk alanında ise

kanunlar manasında kullanılmaktaydı

4

. Zamanla eski döneme ait normatif

olmayan özelliklerini atarak İngiltere’de bilhassa 1688/1689 yılındaki

Glorious Revolution’dan sonra siyasi-hukuki alanda mefhum olarak

2

Stern, Klaus: Die Verbindung von Verfassungsidee und Grundrechtsidee zur modernen

Verfassung (Anayasa Düşüncesi ile Temel Hak ve Özgürlüklerin Çağdaş Bakış Açısı

Çerçevesindeki İlişkisi) in: Helmut Siekmann, Der Staat des Grundgesetzes. Gewählte

Schriften und Vorträge (Alman Anayasasında Devlet Kurumu. Seçilmiş Yazı ve

Tebliğler), 1992, s. 112.

3

Mohnhaupt, Heinz/Grimm, Dieter: Verfassung, s. 100-101.

4

Mohnhaupt, Heinz/Grimm, Dieter: V erfassung, s. 25 ve devamı.; Vorländer, Hans: Die

Verfassung (Anayasa), 3. Baskı, 2009, s. 29.