APPEAL FOR THE SAKE OF LAW IN ADMINISTRATIVE JUDICIAL PROCEDURE

• Author: Burkay Can KARA
• Pages: 353-371

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi – İnÜHFD 11(1): 353-371 (2020)

İdari Yargilama Usulünde Kanun Yararina Temyiz

353

İDARİ YARGILAMA USULÜNDE KANUN YARARINA TEMYİZ

APPEAL FOR THE SAKE OF LAW IN ADMINISTRATIVE JUDICIAL PROCEDURE

Burkay Can KARA*

Makale Bilgi

Gönderilme: 16/03/2020

Kabul: 24/06/2020

Özet

Kanun yararına temyiz, İdari Yargılama Usulü Kanununda düzenlenen olağanüstü kanun

yollarından biridir. İdari yargı yerlerinin kesin olarak verdikleri kararlar ile kesin olarak

verilmemiş olmakla birlikte kanun yolları aşamasında taraflarca başvuru yapılmaması

sebebiyle kesinleşen nih ai kararları, kanun yararına temyiz başvurusuna konu edilebilir.

Kanun yararına temyiz incelemesi sonucu verilen kararlar, İdari Yargılama Usulü

Kanununun 51. maddesi uyarınca başvuruya konu edilen mahkeme kararının hukuki

sonuçlarını ortadan kaldırmamaktadır. Kesin hüküm kavramı çerçevesinde yorumlanan bu

düzenleme, kanun yararına temyiz incelemesi sonucunda verilecek bozma kararının kendi

hukuki sonuçları olmayacağı anlamını taşımamaktadır. İptal talebinin reddi yö nündeki

kararlar kesin hüküm niteliği taşımaz ve bu tip kararların kanun yararına bozulması hukuki

sonuç doğurabilir. Kanun yararına bozma kararının uyuşmazlığın esasına ilişkin bir

hukuka aykırılık saptaması durumunda, hukuka bağlı idarenin uymakla yükümlü o lduğu

bir yargı kararı ortaya çıkar. Başka bir ifadeyle bu hâllerde idare, kanun yararına temyiz

sonucu verilen bozma kararına uymakla yükümlüdür ve bu yükümlülük, ilgililerce talep

konusu edilebilir niteliktedir.

Anahtar Kelimeler

İdari Yargılama

Usulü,

Olağanüstü Kanun

Yolları,

Kanun Yararına

Temyiz,

Kesin Hüküm..

Article Info

Received: 16/03/2020

Accepted: 24/06/2020

Abstract

Appeal for the sake of law is one of the extraordinary legal remedies regulated in Code of

Administrative Judicial Procedure. Administrative courts’ definite final decisions and their

final decisions that became definite at process of legal remedies may be subject to appeal

for the sake of law. According to Article 51 of Code of Administrative Judicial Procedure;

decisions made as a result of this legal remedy will not eliminate the legal consequences

of administrative court’s decision. This article, which is interpreted within the frame of res

judicata concept, does not mean the decision of reversal will not have its own legal

consequences. Rejection of a nullity action is a decision but it d oes not constitute a res

judicata. So reversal of these decisions may have legal consequence s.If the decision of

reversal detects a contradiction to law on the basis of dispute, a lawful administration will

have an obligation to act as indicated in the decision. This obligation can be requested by

those concerned.

Keywords

Administrative Jurdicial

Procedure,

Extraordinary Legal

Remedies,

Appeal for the Sake of

Law,

Res Judicata.

Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır

* Arş. Gör., TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, İdare Hukuku Anabilim Dalı.

Inonu University Law Review – InULR 11(1): 353-371 (2020)

Burkay Can KARA

354

I. GİRİŞ

Kanun yararına temyiz, idari yargılama usulünde olağanüstü kanun yollarından biridir.

İçtihat birliğini, hukuki öngörülebilirliği ve hukukun doğru uygulanmasını amaçlayan bu yolun

kendine özgü yönü; taraflarca başvurulamayan ve sonucu tarafları etkilemeyen bir inceleme

olmasıdır.

İdari yargılama usulünde, hukuk muhakemesinde ve ceza muhakemesinde yer alan

biçimleriyle kanun yararına temyiz kurumu çeşitli noktalarda farklılık göstermektedir. En başta

kanun yararına temyiz sonucunda verilecek bozmanın, kanun yararına temyize konu kararın

sonuçlarını ortadan kaldırıp kaldırmayacağı meselesi gelmektedir. Hukuk muhakemesinde

bozmanın sonuca etkisi olmamakla birlikte ceza muhakemesinde bozma hükmün sonuçlarını

ortadan kaldırabilmektedir.

Çalışmanın esas sorusu da, idari yargılama usulünde kanun yararına bozmanın hükmün

hukuki sonuçlarına etkisinin olup olmayacağı, olacaksa ne ölçüde olacağıdır. Bu soru ilk bakışta

anlamsız gelebilir, zira 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu 51. maddesinde bozmanın

hükmün sonuçlarını ortadan kaldırmayacağı açıkça düzenlenmiştir. Ancak idari yargılama

usulünde, özellikle iptal davasının kendine özgü karakteriyle bir araya geldiğinde kanun yararına

bozmanın birtakım sonuçlarının olması mümkündür.

Sorunun cevaplanabilmesi için hukuk muhakemesinde ve ceza muhakemesinde kanun

yararına temyiz ile idari yargılama usulünde kanun yararına temyiz arasındaki farklılıklar, anlamlı

sonuçlar ortaya çıkardığı ölçüde ele alınacaktır. Hükümlerin yorumlanmasında kurumun amacı

esas alınacağından öncelikle bu husus ve ilişkili başlıklar üzerinde durulacaktır. Ardından kanun

yararına temyiz usulünün aktörleri ile konusu olabilecek kararlar incelenecektir. Nihayet kanun

yararına temyiz sonucunda verilebilecek kararlar değerlendirilecektir. Kanun yararına bozma

sebebinin kapsamı belirlendikten sonra, bozma kararının dolaylı olarak doğurduğu üç önemli

sonuç ele alınacaktır.

Konunun kanundan kopmaksızın ve Danıştay içtihadını görmezden gelmeden, idari

yargılama usulünün sistematiği ve idare hukukunun dinamikleri çerçevesinde değerlendirilmesi

esastır. Buna karşılık idare hukukunun ve idari yargılama usulünün kendine özgü yapısıyla

kurumun ne ölçüde dönüşüm geçirdiğini saptamak için, konu hakkında hiçbir şeyin verili kabul

edilmemesi gerekir. Çalışma, konuya bu çerçeveden bakma çabasıyla hazırlanmıştır.

II. KANUN YARARINA TEMYİZİN TARİHSEL GELİŞİMİ, AMACI VE HUKUKİ

NİTELİĞİ

A. Tarihsel Gelişim

1. Fransız Hukukunda

Yargılama usullerinde kanun yararına temyizin kaynağı Fransız hukukudur.

1

Fransız idari yargılama usulünde kanun yararına temyiz, Conseil d’Etat tarafından içtihadî

olarak geliştirilmiş bir kanun yoludur. Bakanların hiyerarşik yetkilerine dayanarak iptal

edemedikleri idari işlemlere karşı idari yargıya başvurmaları sonucunda kanun yararına temyiz

Conseil d’Etat tarafından içtihadî olarak kabul edilmiştir.

2

Kanun yararına temyiz yoluna yalnızca davayla ilgisi bulunan bakanlar

başvurabilmektedir.

3

Başvuruya konu olabilecek kararlar yalnız kesinleşmiş idare ve istinaf

mahkemeleri kararlarıdır; Conseil d’Etat kararlarına karşı başvuru yapılamaz.

4

Conseil d’Etat

kararlarına karşı başvuru yapılamamasının arkasında, yüksek mahkemenin yanılmazlığı

varsayımı yatmaktadır.

5

1

YILMAZ, Ejder: Olağanüstü Temyiz, Yetkin Yayınları, Ankara 2003, s.7.

2

Detaylı b ilgi için bkz. ÇAĞLAYAN, Ramazan: İdari Yargı Kararlarına Karşı Başvuru Yolları (Fransa-Türkiye:

Mukayeseli Bir Deneme), Seçkin Yayınevi, Ankara 2017, s.198-201; KAPLAN, Gürsel: Fransız İdari Yargılama

Hukukunda Kararlara Karşı Başvuru Yolları, Ekin Yayınları, Bursa 2016, s.313-318.

3

KAPLAN, Başvuru Yolları, s.317.

4

ÇAĞLAYAN, s.200.

5

CHAPUS, René: Droit Du Contentieux Administratif, 13. Baskı, Montchrestien, Paris 2008, s.1352’den aktaran

KAPLAN, Başvuru Yolları, s.316.