An Evaluation on Giving the Declaration Submitted With Repentance With Mental Reservation

• Author: Fevzi Rifat ORTAÇ ? Elif YILMAZ FURTUNA
• Pages: 423-452

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi –İnÜHFD- Cilt:8 Sayı:2 Yıl 2017423

Fevzi Rifat ORTAÇ*

Elif YILMAZ FURTUNA**

Özet

Vergi sistemlerinde mükelleflerin kendi gelirlerini kendilerinin beyan etmesi,

vergilendirme sürecine mükelleflerin katılımının sağlanması açısından önem arz

etmektedir. Ancak vergi mükelleflerinin vergilendirmeye ilişkin işle mleri her zaman tam

ve doğru olarak yerine getirmeleri mümkün olamamaktadır. Vergilendirme işlemlerindeki

bu eksiklikleri gidermek açısından Türk vergi sisteminde pişmanlık ve ıslah müessesesine

yer verilmiştir. Kanun koyucu ayrıca ver gi mükelleflerinin tereddüde düştükleri durumlara

ilişkin olarak hak kaybını ö nlemek amacıyla ihtirazî kayıt uygulamasına da beyan

sisteminde yer vermiştir. İhtirazî kayıt, mükellefin beyannameye koyduğu bir not ile kendi

beyanına karşı dava açma hakkını saklı tutmasına hizmet eden bir hukukî imkândır.

Pişmanlık ve ıslah, vergi cezası kesilmesini önleyen hallerden biri olmasının yanı

sıra, vergi anlaşmazlıklarının idarî aşamadaki çözüm yollarından biridir.

Bu çalışmanın konusunu pişmanlık dilekçesinin ekinde verilen beyannamenin

ihtirazî kayıtla verilip verilemeyeceği sorusu oluşturmaktadır. Bu kapsamda ilk olarak

pişmanlık ve ıslah müessesesi, hukukî niteliği, kapsamı ve yararlanma şartları

anlatılacaktır. Ardından pişmanlık dilekçesinin ekinde düzeltme işlemine yönelik olarak

verilen beyannamenin ayrı bir beyanname olup olmadığı hususu incelenecektir. Akabinde

ihtirazî kayıt kavramı anlatılacak, burad an hareketle piş manlık dilekçesi ile verilen

beyannamelerin ihtirazî kayıtla verilip verilemeyeceği konusunda doktrindeki görüşler

gerekçeleriyle ele alınacaktır. Konuyla ilgili mahkeme kararlarına da yer verilen çalışma,

genel değerlendirmemizi içeren sonuç bölümü ile sona ermektedir.

Anahtar Kelimeler: İhtirazî kayıt, Pişmanlık ve Islah Müessesesi, vergi

anlaşmazlıklarının idarî aşamada çözüm yolları, beyanname

Abstract

Taxpayers' declaration of their income in tax systems is important in terms of

ensuring the participation of taxpayers in taxation process. However, it is not always

possible for taxpayers to carry out their taxation completely and accurately. In order to

eliminate these deficiencies in the taxation process, Turkish Tax System has repentance

and correctional institution. The legislator h as included the application of mental

reservation in the tax return system in order to prevent the loss of rights in relevant of the

*Prof. Dr. Gazi Üniversitesi İİBF Maliye Bölümü E. Öğretim Üyesi,

(rifatortac@gmail.com)

**Dr. Gazi Ün iversitesi Hukuk Fakültesi Mali Hukuk A.B.D. Araştırma Görevlisi,

(elifyilmaz@gazi.edu.tr)

PİŞMANLIKLA VERİLEN BEYANNAMENİN İHTİRAZÎ

KAYITLA VERİLEBİLMESİ ÜZERİNE BİR

DEĞERLENDİRME

AN EVALUATION ON GIVING THE DECLARATION SUBMITTED

WITH REPENTANCE WITH MENTAL RESERVATION

DOI: 10.21492/inuhfd.332527

Fevzi Rifat ORTAÇ – Elif YILMAZ FURTUNA

424 Inonu University Law Review InULR Vol:8 No:2 Year:2017

situations which taxpayers are hesitant. Mental reservation, is a legal opportunity that

serves the taxpayer the right to file a lawsuit against his/her own statement by writing a

note in it.

Repentance and correctional institution is the one of the cases that prevent tax

penalty and also is one of the solutionary ways of tax disputes in the administrative phase.

The subject of this work i s the question of whether the declaration given in the attachment

of the petition of repentance can be submitted with mental reservation or not. In this

context, firstly repentance and correctional instituion, its legal nature, its scope and its

conditions of utilization will be explained. And then it will be examined that the

declaration given in the attachment of the petition of repentance for correction is a separate

declaration or not. Right after the notion of mental reservation will be explained and the

opinions in the doctrine about whether or not the declarations given in the attachment of

the petition of repentance can be given with the mental reservation will be discussed with

their grounds. The study, which also includes court decisions, ends with a concluding

section that includes our overall evaluation.

Keywords: Mental reservation, Repentance and Correctional Institution,

solutionary ways of tax disputes in the administrative phase, declaration

GİRİŞ

Sözlük anlamı itibariyle anlaşmazlık, “iki veya daha çok tarafın

düşünce ve amaçları arasında ayrılık, uyuşmazlık, ihtilaf, ikilik, maraza,

sürtüşme” olarak tanımlanmaktadır

1

. Uyuşmazlık ise, sözlük anlamı

itibariyle herhangi bir konuya taraf olan kimselerin, taraf oldukları konu

üzerinde farklı düşünce ve davranışlara sahip olmaları nedeniyle

anlaşamamalarını ifade etmektedir. Sözlük anlamı olarak eş anlamlı

olarak kullanılan bu iki kelime arasında önemli bir anlam farkı mevcuttur.

Esas itibariyle, vergi uyuşmazlığının temelinde de vergilendirme

ilişkisinin tarafları arasındaki görüş farkı

2

yahut vergi mevzuatı

hususundaki yorum farkı yatmaktadır. Ancak anlaşmazlıklar çözülemediği

zaman uyuşmazlık haline gelmekte ve yargı yoluna başvurulmaktadır

3

. Bir

diğer ifadeyle, uyuşmazlık anlaşmazlığın yargı mercileri önüne taşınmış

halidir.

Nitekim hukukî anlamda uyuşmazlık da, bir hakkın varlığı, kapsamı

ve sonuçları hakkında meydana gelen ve taraflarca sulh olmak suretiyle

1

Türk Dil Kurumu Güncel Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr, (Erişim Tarihi:

28.09.2017).

2

YÜCE, Mehmet: Vergi Yargılama Hukuku, 4. Baskı, Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa

2015, s. 81.

3

KARAKOÇ, Yusuf: Vergi Yargılaması Hukuku Vergi

Anlaşmazlıklarının/Uyuşmazlıklarının Çözüm Yoll arı, Gözden Geçirilmiş ve

Genişletilmiş 4. Baskı, Yetkin Yayınları Ankara 2017, s. 150.