An analysis related to the some legal provisions (art. 1-16) of the tle law on the protection of consumers no 6502

• Author: Ars. Gör. Mehmet AKÇAAL, Yrd. Doç. Dr. Alper UYUMAZ
• Pages: 242-276

Arş. Grv. Mehmet AKÇAAL – Yrd. Doç. Dr. Alper UYUMAZ

242 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 4 Sayı:2 Yıl 2013

AN ANALYSIS RELATED TO THE SOME LEGAL

PROVISIONS (Art. 1-16) OF THE TLE LAW ON

THE PROTECTION OF CONSUMERS NO 6502

ABSTRACT

Law on the Protection of Consumers no 4077 has made great cont-

ribution to the consumer law since it has come into force. But many

amendments are needed in this Law today. The new Law on the Protec-

tion of Consumers no 6502 is enacted to realize this goal and the harmo-

nization with the EU Law. Firstly, the aim, the scope and definitions of

the new Law no 6502 are explained in this study. Then, the legal provisi-

ons of the Law no 6502 related to the principles of the Law no 6502, un-

fair terms in consumer contracts and not ordered goods and services are

analyzed. Finally, the legal provisions of the Law no 6502 related to the

responsibility for the defective goods and services are considered in the

study.

Keywords: Consumer Law, The Law on the Protection of Consu-

mers no 6502, Consumer Contracts, Unfair Terms, The Responsibility for

the Defective Goods

GİRİŞ

Tüketicinin Korunması meselesi, endüstrileşen toplumun bir sonucu

olarak her geçen gün daha da önem kazanmaktadır. Buna paralel olarak

Türk Hukukunda 23.2.1995 tarihinde 4077 sayılı Tüketicinin Korunması

Hakkında Kanun yürürlüğe girmiştir. Ayrıca, söz konusu Kanunun uygu-

lanmasını sağlamak üzere pek çok tebliğ ve yönetmelik çıkarılmıştır. Bu

sayede, tüketici hukuku Türkiye’de önemli bir gelişme kaydetmiştir. Yine,

19 Aralık 2007’de müzakerelere açılan “Tüketicinin ve Sağlığının Ko-

runması” faslında, kapanış kriteri olan Avrupa Birliği mevzuatına tam

uyum sağlanabilmesi için, 4077 sayılı Kanunda bugüne kadar pek çok

değişiklik yapılmıştır. Ne var ki, yapılması gereken değişikliklerin farklı

farklı olması ve tüketicilerden gelen şikâyetlerin her geçen gün artmasıyla

birlikte hâlen yürürlükteki Kanunun pek çok maddesinde değişiklik ya-

6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun Bazı Hükümlerine (m.1-16) İlişkin Bir İnce-

leme

İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 4 Sayı:2 Yıl 2013 243

pılması gündeme gelmiştir. Bunu dikkate alan Gümrük ve Ticaret Bakan-

lığı ise, her maddenin değiştirilmesi yerine, yeni bir kanun için gerekli

olan taslağı hazırlamayı uygun bulmuştur. Böylece, Tüketicinin Korun-

ması Hakkında Kanun Tasarısı hazırlanmıştır. Söz konusu Tasarı,

7.11.2013 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulunda kabul

edilerek yasalaşmıştır. Ancak, 6502 sayılı yeni Tüketicinin Korunması

Hakkında Kanunun

1

yürürlüğe girmesi Resmî Gazete’de yayımından iti-

baren altı ay sonraya ertelenmiştir. Toplam 9 Kısımdan ve 88 madde ile 1

geçici maddeden oluşan yeni Kanunla birlikte, Avrupa Birliği tarafından

son dönemde çıkarılmış olan ve henüz mevzuatımıza aktarılmamış olan

ilgili direktiflerin iç hukukumuza dâhil edilmesi amaçlanmaktadır.

I. KANUNUN AMACI, KAPSAMI VE KANUNDA YER

ALAN TANIMLAR

4077 sayılı eski Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunda olduğu

gibi, 6502 sayılı yeni Tüketicinin Korunması Hakkında Kanununda ilk

hükmü kanunun amacına ilişkindir. Söz konusu hükümde, eski Kanundaki

hükme göre esasa ilişkin herhangi bir değişiklik bulunmamaktadır.

4077 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin karşılığı olan yeni Kanunun

2 nci maddesinde Kanunun kapsamı düzenlenmiştir. 4077 sayılı Kanunun

2 nci maddesinden farklı olarak, sadece tüketici işlemlerinin değil, aynı

zamanda tüketiciye yönelik uygulamaların da yeni Kanunun kapsamına

dâhil olacağı ifade edilmiştir. Bu sayede, özellikle bir hukukî işleme da-

yanmayan, tüketiciye yönelik haksız ticarî uygulamaların da kanun kap-

samında olacağı açıkça belirtilmiştir. Buna göre, örneğin, bir malın satı-

şından sonra o mala ilişkin satış sonrası hizmetler gibi uygulamalar hak-

kındaki muhtemel ihtilaflarda da yeni Kanunun hükümleri esas alınacak-

tır.

4077 sayılı eski Kanunun kapsam maddesinden farklı olarak, “tüke-

ticinin taraflardan birini oluşturduğu” ifadesine söz konusu hükümde yer

verilmemiş olması isabetlidir. Zira, tüketici işlemiyle zaten taraflarından

1

Bkz., RG. 28.11.2013, S. 28835.

Arş. Grv. Mehmet AKÇAAL – Yrd. Doç. Dr. Alper UYUMAZ

244 İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt: 4 Sayı:2 Yıl 2013

birinin tüketicinin oluşturduğu hukukî işlemler kastedilmektedir

2

. Öte

yandan, mevcut hükümde olduğu gibi, “1 inci maddede belirtilen amaçlar

doğrultusunda gerçekleştirilen” şeklindeki ifade Tasarının 2 nci madde-

sinde de korunmuştu. Ancak, kanunun kapsamına dâhil olup olmadığını

tespit etmek için tarafların hangi amaçla hareket ettiğini belirlemeyi amaç

edinmiş gibi bir yorumu mümkün kılan bu ifade yerinde değildi

3

. Tasarı

Kanunlaşırken bu husus göz önünde bulundurmuş ve söz konusu ifade

hükümden çıkartılmıştır.

Yeni Kanunun 3 üncü maddesinde ise, önemli bazı kavramların ta-

nımları düzenlenmiştir. 4077 sayılı eski Kanundan farklı olarak, bu hü-

kümde “reklam veren (ETKHK. m. 3, b. l)”, “reklamcı (ETKHK. m. 3, b.

m)” ve “mecra kuruluşu (ETKHK. m. 3, b. n)” kavramlarının tanımlarına

yer verilmemiştir. Öte yandan, 4077 sayılı Kanunda yer almayan “kalıcı

veri saklayıcı (YTKHK. m. 3, b. f)”nın tanımı Kanuna dahil edilmiştir.

Yine, 4077 sayılı Kanunda da öngörülmüş olan kavramlardan bazılarının

tanımları yeni Kanunda değiştirilmiştir.

Bu kapsamda, “tüketici” kavramına ilişkin olarak Tasarıda oldukça

önemli bir değişiklik bulunmaktaydı. Gerçekten, 4077 sayılı eski Kanunda

gerçek kişiler gibi, tüzel kişilerin de tüketici olabileceği açıkça ifade edil-

mişken, Tasarıda tüzel kişiler tamamen tüketici kavramının dışında bıra-

kılmıştı (TKHKT. m. 3, b. k). Nitekim Alman Medenî Kanununda (§ 13

BGB.)

4

olduğu gibi, bazı ülke kanunlarında ve Avrupa Birliği Konse-

yi’nin çeşitli direktiflerinde tüketici olarak sadece gerçek kişiler kabul

edilmiştir

5

.

2

Aslan, İ. Yılmaz, Tüketici Hukuku Dersleri, 4. Baskı, Bursa 2013, s. 37.

3

Yıldırım, Abdülkerim, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Tasarısı Taslağının Bazı

Maddelerine İlişkin Değerlendirmeler, GÜHFD., C. 17, S. 1-2, 2013, s. 1021.

4

Gerçekten, Alman Medenî Kanununa göre, “tüketici, ticarî veya kendi meslekî faaliyeti

olarak değerlendirilemeyecek bir amaçla hukukî işlem gerçekleştiren gerçek kişiler”dir.

5

Öztekin Gelgen, Günseli, Act On The Protection of Consumers In The Turkish Law And

Its Differences From The Influencing EU Regulations, Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman’ın

Anısına Armağan, İstanbul 2000, s. 822; Özel, Çağlar, Tüketicinin Korunması Açısından

Ayıplı Maldan Doğan Sorumluluk Kapsamında Yapımcının Sorumluluğu Sorunu, Prof.

Dr. M. Kemal Oğuzman’ın Anısına Armağan, İstanbul 2000, s. 773.